Diolch ichi, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n ddiolchgar iawn am y cyfraniadau manwl a wnaed gan aelodau'r pwyllgor a chan Dai Rees, Cadeirydd y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol, a hefyd am yr ymateb manwl iawn gan y Llywodraeth.

Nid wyf yn twyllo fy hun, ac nid wyf yn credu bod yr un ohonom yn twyllo ein hunain, fod y trefniadau cyfansoddiadol a strwythurol hyn yn ennyn diddordeb enfawr ymhlith y cyhoedd, ac yn aml iawn, pan fyddaf yn edrych o amgylch y Siambr, nid yw'n ennyn diddordeb Aelodau'r Siambr chwaith. Felly, gallaf ddweud wrthych fod yr wyth munud a 30 eiliad sydd gennyf yn weddill i gau'r ddadl hon—ni fyddaf yn defnyddio'r cyfan ohono. Nid wyf am wneud i chi oddef hynny. Nid wyf yn meddwl fy mod erioed wedi curo drws lle mae aelod o'r cyhoedd wedi dod i'r drws ac wedi dweud wrthyf, 'A allwch ddweud wrthyf beth yw'r sefyllfa ddiweddaraf gyda'r trefniadau sefydliadol rhynglywodraethol a'r cydgyngor Gweinidogion, os gwelwch yn dda?' Ond natur y pethau hyn yw eu bod yn bwysig oherwydd eu bod yn creu'r fframwaith lle mae'r pŵer a arferwn yn y Siambr hon ar ran pobl Cymru yn cael ei ddwyn i gyfrif mewn gwirionedd—y ffordd yr ydym ni yn y Cynulliad hwn yn dwyn y Llywodraeth i gyfrif mewn amgylchedd lle rydym wedi gweld cryn dipyn o drosglwyddo pwerau.

Dyma yw'r union faterion sydd wedi arwain at ddatblygiad pwysig y trefniadau rhyngseneddol, lle'r ydym yn cyfarfod yn rheolaidd gyda'n pwyllgorau cyffredin ar gyfiawnder, materion cyfansoddiadol—gyda San Steffan, Tŷ'r Arglwyddi a'r Alban. Wynebwn yr un problemau yn union oherwydd, fel y gwyddom, cafwyd trosglwyddo pwerau sylweddol—pwerau Harri'r VIII—pwerau a oedd yn aml yn cael eu harfer heb fawr iawn o graffu. A chredaf y byddai pawb yn cytuno nad yw honno'n sefyllfa iach mewn Senedd ddemocrataidd, mewn cymdeithas ddemocrataidd, ond mae'n ganlyniad i'r hyn sy'n digwydd mewn perthynas â Brexit, a chrëwyd y fframweithiau hyn er mwyn manteisio i'r eithaf ar y cyfle sydd gan Aelodau etholedig i ddwyn y pwerau hynny i gyfrif. A'r hyn sydd wedi bod yn bwysig iawn o fewn y broses hon—ac rwy'n canmol y Llywodraeth am hyn—yw bod cydnabyddiaeth ar bob llaw ein bod mewn amgylchedd lle mae'n rhaid cael atebolrwydd, rhaid cael cymaint o dryloywder â phosibl, a dyna mae'r cytundeb hwn yn ceisio'i gyflawni.

Yn ddi-os ceir llawer o heriau ar hyd y ffordd, ac nid wyf yn bychanu'r heriau sy'n wynebu'r Llywodraeth o fewn hynny. Ein gwaith ni fel pwyllgor a'n gwaith ni fel Cynulliad yw dwyn y Llywodraeth i gyfrif—y ffordd mae'r Llywodraeth yn arfer ei phwerau—a cheir rhai rhesymau pwysig iawn pam y mae'n rhaid i hynny ddigwydd. Er enghraifft, ym maes cytundebau rhyngwladol yn awr, maes y gwn fod cyrff seneddol eraill yn edrych arno, yn ddiweddar wrth gwrs cawsom ddyfarniad yr Alban ym mater y ddeddfwriaeth barhad a aeth i'r Goruchaf Lys, lle mae'n amlwg yn gydnabyddedig fod cytuniadau rhyngwladol yn faterion a gedwir yn ôl i Lywodraeth y DU, ond mae gweithredu'r cytuniadau hynny mewn meysydd datganoledig yn faterion ar gyfer y Llywodraethau datganoledig ac i'r cyrff a etholir i ymgymryd â hynny. Felly, lle mae Llywodraeth bellach yn gorfod ymgysylltu â—a gwelwn hyn yn gyson bellach mewn Biliau sy'n cael eu cyflwyno o ganlyniad i Brexit—. Felly, lle mae Llywodraethau'n gorfod cymryd rhan mewn trafodaethau ac ymgynghoriadau dros y cyfnodau a fydd yn arwain at gytundebau sy'n rhwymo, ac i bob pwrpas yn rhwymo'r Cynulliad hwn i ddeddfwriaeth, yr unig gyfle a gawn mewn gwirionedd yw drwy gytundebau fel hyn a fydd yn ein galluogi i gael mynediad er mwyn gweld beth sy'n cael ei gynnig, pa gynigion sy'n cael eu datblygu, i'n galluogi i graffu ar hynny mewn gwirionedd, i roi mewnbwn, ac i roi llais i bobl Cymru drwy'r Cynulliad hwn yn y prosesau hynny.

Felly, mae a wnelo ag atebolrwydd o ran arfer pŵer, ac mae'r cytundeb hwn gerbron y Cynulliad heddiw i sicrhau ei fod wedi'i gofnodi, ei fod wedi'i gydnabod yn ffurfiol am yr hyn ydyw ac mai dyna'r fframwaith y bydd y Llywodraeth hon a'r Cynulliad hwn yn gweithredu o'i fewn dros y misoedd anodd, a'r blynyddoedd anodd yn ddi-os, sydd i ddod. Diolch ichi, Ddirprwy Lywydd.