Part of the debate – Senedd Cymru am 4:23 pm ar 12 Mawrth 2019.
Diolch yn fawr iawn, Andrew R.T. Davies, am y cwestiynau hynny, a chredaf ichi agor a mynegi'n dda iawn yr effaith ddinistriol y mae llifogydd yn eu cael ar unigolion, nid yn unig ar faterion ariannol, ond hefyd ynghylch pethau sentimental, ac nid wyf yn credu y gallwn ni danbrisio'r effaith ar unigolyn.
Mae'n rhaid i benderfyniadau cyllideb anodd gael eu gwneud, ond credaf drwy fuddsoddi dros £350 miliwn yn ystod oes y Cynulliad hwn, rydym yn dangos ymrwymiad Llywodraeth Cymru i hyn. Fe wnaethoch chi ofyn a oeddem yn mynd i droi cefn ar ein harfordir oherwydd anawsterau llifogydd a digwyddiadau eraill nes ymlaen. Ni welais i ddim byd yn glanio ar fy nesg a fyddai'n awgrymu hynny, felly mae'n hollol briodol ein bod yn parhau i roi arian i'n busnesau a'n cartrefi lle gallwn ni eu hamddiffyn.
Soniais am y pwyllgor llifogydd ac erydu arfordirol newydd. Mae hwn yn disodli'r pwyllgor rheoli perygl llifogydd ar gyfer Cymru, ac rwyf wedi bod yn recriwtio ar gyfer y pwyllgor hwn. Cafodd y cadeirydd ei gyhoeddi nôl ym mis Medi—na mewn gwirionedd ddechreuodd ar ei swydd ar 1 Medi 2018, ac rydym wedi cymryd ein hamser yn cael y pwyllgor hwn at ei gilydd. Bydd yn gorff cynghori a fydd yn fy nghynghori i a chydweithwyr o awdurdodau rheoli risg Cymru ynghylch pob ffynhonnell o lifogydd ac erydu arfordirol. Bydd ganddo swyddogaeth bwysig iawn, ond dywedais hefyd ein bod yn paratoi strategaeth genedlaethol newydd ar gyfer rheoli llifogydd ac erydu arfordirol, ac rydym wedi bod yn gwneud hynny dros y flwyddyn ddiwethaf. Rydym ni wedi bod yn cydweithio'n agos iawn â'n rhanddeiliaid, ac mae hynny'n cynnwys Cyfoeth Naturiol Cymru, mae'n cynnwys awdurdodau lleol a meysydd polisi eraill o ran y cynnwys a'r mesurau posib y bydd eu hangen wrth i ni ymgymryd â hwn.
Rydym ni hefyd yn mynd i ymgynghori ynghylch y cyngor cynllunio newydd o ran nodyn cyngor technegol 15, ac fe wnaethoch chi gyfeirio at hynny ac at y mapiau perygl llifogydd a fydd ar gael i bobl. Fe wnaethoch chi sylw am symleiddio, rwy'n credu bod hynny'n hollol briodol. Mae'n bwysig iawn ein bod yn rhoi gwybodaeth dda am berygl llifogydd i unigolion a bod gennym ni gynllunio strategol. Felly, bydd y ddogfen ddrafft, y strategaeth ddrafft, mewn gwirionedd yn nodi i ba gyfeiriad y bydd rheoli perygl llifogydd yn mynd iddo yn y dyfodol. Bydd yn annog cydweithio fel dalgylchoedd i fynd i'r afael â pherygl llifogydd, a bydd yn gweithio gydag eraill. Rwy'n awyddus iawn i weld mwy'n cael ei wneud ynglŷn â rheoli llifogydd yn naturiol.
Fe wnaethoch chi gyfeirio at ein deddfwriaeth newydd sy'n ymwneud â SuDS—systemau draenio cynaliadwy—a chredaf fod yr ymrwymiad i reoli dŵr yn ein hamgylchedd yn well yn sylfaen hanfodol ar gyfer cyflawni ffyniant i bawb a chyflawni ein nodau llesiant tymor hir ar gyfer pobl Cymru ac, yn sicr, bu croeso i'r rheoliadau systemau draenio cynaliadwy a gyflwynwyd gennym. Fe sonioch chi—heddiw cawsom y glaw trwm, fwy na thebyg wrth inni i gyd ddod i'r gwaith y bore yma, ac unwaith eto, gall effeithiau llifogydd dŵr wyneb fod yn ddinistriol. Fe wnaethoch chi gyfeirio at gar, ond yn sicr, gall fod yn ddinistriol i ddinasyddion a chymunedau. Ac, unwaith eto, gall y gost i economi Cymru fod yn sylweddol. Cawsom storm Callum yr hydref diwethaf a dangosodd effaith honno y perygl i eiddo a ddaw yn sgil llifogydd dŵr wyneb, ac rwy'n credu bod y peryglon hynny yn amlwg yn cynyddu oherwydd newid yn yr hinsawdd a threfoli.
Credaf ichi wneud pwynt perthnasol iawn ynghylch cyfrifoldebau a chostau, a cheir enghraifft dda iawn o hynny—ac fe wnaethoch chi gyfeirio at yr A55—yn etholaeth Darren Millar. Y cynllun y mae'r awdurdod lleol yn ei gyflwyno yn y fan yna: y pethau a fydd yn elwa o hwnnw yw'r promenâd, y carthffosydd a'r llinell reilffordd. Felly rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn nad Llywodraeth Cymru'n unig sy'n cyfrannu, dylem ni i gyd gyfrannu. Felly, mae fy swyddogion yn gweithio gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Clwyd. Rydym ni'n cael trafodaethau hefyd gydag adran Ken Skates yma a'r prif fuddiolwyr a grybwyllais: Network Rail, Dŵr Cymru, gan fy mod yn credu ei bod hi'n bwysig nad y Llywodraeth yn unig sydd yn gorfod rhoi arian.