Fe ddechreuaf gyda fy ngwelliant, gwelliant 11, sy'n egluro, os yw'r ombwdsmon yn gwneud diwygiadau i'r datganiad o egwyddorion ymdrin â chwynion mewn ffordd berthnasol, y bydd y diwygiadau hynny'n ddarostyngedig i'r un weithdrefn Cynulliad a oedd yn gymwys i'r datganiad o egwyddorion cyntaf. Hynny yw, byddant yn ddarostyngedig i'r weithdrefn penderfyniad negyddol, yn yr ystyr y cânt eu gosod gerbron y Cynulliad, ac y gellir eu cyhoeddi oni chânt eu diddymu cyn diwedd y cyfnod o 40 diwrnod.

Gan droi at welliant 47 Mark, mae'r gwelliant hwn yn ceisio cymhwyso gweithdrefn penderfyniad cadarnhaol i'r drafft cyntaf o'r datganiad o egwyddorion sy'n rhaid i'r ombwdsmon eu gosod gerbron y Cynulliad. Mae'r Bil ar hyn o bryd yn darparu i'r datganiad o egwyddorion fod yn ddarostyngedig i weithdrefn penderfyniad negyddol, fel y clywsom. Ond wrth gwrs, mae hyn yn adlewyrchu'r weithdrefn sy'n berthnasol i'r meini prawf ar ei liwt ei hun a osodir gerbron y Cynulliad. Credaf y dylai'r un weithdrefn penderfyniad negyddol fod yn gymwys i'r meini prawf a'r datganiad o egwyddorion, gan eu bod ill dwy'n ddogfennau gan yr ombwdsmon. Dyna'r pwynt allweddol yma, rwy'n meddwl. Yr ombwdsmon sy'n ymgynghori yn eu cylch, yr ombwdsmon sy'n eu drafftio, yn eu cyhoeddi ac yn eu gorfodi. Dyna pam fod rheoliadau Gweinidogion Cymru yn ddarostyngedig i'r weithdrefn gadarnhaol. Os yw Gweinidogion Cymru yn dymuno diwygio dogfen yr ombwdsmon, mae'n gwbl briodol mai'r weithdrefn gadarnhaol a ddylai fod yn gymwys. Rhaid inni gofio bod yr ombwdsmon yn benodiad annibynnol oddi ar Lywodraeth Cymru ac ni fyddai'n iawn i newidiadau a wneir gan Weinidogion Cymru beidio â chael eu cytuno yn y Siambr hon. Felly, nid wyf yn credu bod angen gwelliant 47.

Gan droi at welliant 48 Mark, mae'r gwelliant hwn yn rhoi dyletswydd ar yr ombwdsmon i roi sylw i adnoddau cynghorau cymuned wrth baratoi 'y' weithdrefn ymdrin â chwynion enghreifftiol, i ddefnyddio geiriau Mark. Ni allaf gefnogi'r gwelliant hwn am nifer o resymau. Yn gyntaf, nid un weithdrefn ymdrin â chwynion enghreifftiol a geir. Mae'n debygol y bydd nifer o weithdrefnau ymdrin â chwynion enghreifftiol, a phob un wedi'i theilwra i anghenion gwahanol awdurdodau rhestredig. Mae hyn ynddo'i hun yn golygu y gall yr ombwdsmon deilwra gweithdrefn ymdrin â chwynion enghreifftiol i anghenion cynghorau cymuned os—ac 'os' ydyw—yw'r ombwdsmon yn penderfynu ei gwneud yn ofynnol i gynghorau cymuned gydymffurfio â gweithdrefn ymdrin â chwynion enghreifftiol. Nid oes unrhyw rwymedigaeth ar yr ombwdsmon i gael gweithdrefn ymdrin â chwynion enghreifftiol ar gyfer cynghorau cymuned. Yn wir, hyd yn hyn yn y flwyddyn ariannol hon, mae'r ombwdsmon wedi derbyn mwy na 2,000 o gwynion i gyd ac o'r rhain, dim ond 22 sydd wedi ymwneud â chynghorau cymuned, allan o tua 730, yn ôl yr hyn y credaf i'r Aelod ei ddweud, o gynghorau o'r fath yng Nghymru. Felly, buaswn yn dadlau nad yw'r gweithdrefnau ymdrin â chwynion o reidrwydd wedi'u hanelu at broblemau gyda chynghorau cymuned.

Yn ail, fel awdurdod cyhoeddus, rhaid i'r ombwdsmon weithredu'n rhesymol ym mhob dim y mae'n ei wneud wrth gwrs. Byddai hyn yn cynnwys ystyried adnoddau unrhyw awdurdod rhestredig y mae'n ystyried pennu eu bod yn destun gweithdrefn ymdrin â chwynion enghreifftiol. Ac yn drydydd, rwy'n cwestiynu pam y dylai'r ombwdsmon roi sylw penodol i'r adnoddau sydd ar gael i gynghorau cymuned pan fo'r ystyriaeth hon yn gymwys i'r awdurdodau rhestredig eraill, fel cynghorau sir, byrddau iechyd lleol a Gofal Cymdeithasol Cymru, ac yn y blaen. Felly, rwy'n cydnabod y mater y mae'r gwelliant yn ceisio mynd i'r afael ag ef, ac rwyf wedi cynnwys rhai sylwadau ar y mater hwn yn y memorandwm esboniadol diwygiedig i'r Bil, ond fy marn i yw bod hynny'n rhoi sylw digonol i'r pryderon a fynegwyd ac felly, buaswn yn annog yr Aelodau i beidio â chefnogi'r gwelliant penodol hwnnw.