1. A wnaiff y Prif Weinidog gyfarwyddo Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr i gynnal ymgynghoriad newydd i ddyfodol gwasanaethau fasgwlaidd brys yn Ysbyty Gwynedd? OAQ53603

Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Mae Bwrdd Iechyd Lleol Prifysgol Betsi Cadwaladr yn gwneud gwelliannau i wasanaethau fasgwlaidd ar hyn o bryd. Cytunwyd ar y gwelliannau hyn ar ôl ymgynghoriad cyhoeddus yn 2013. Nid wyf yn bwriadu cyfarwyddo'r bwrdd iechyd i gynnal ymgynghoriadau newydd ar y mater hwn.

Tra oeddech chi yn Buckingham Palace, fe glywodd y lle hwn fod y bwrdd iechyd wedi camarwain y cyhoedd ar fater israddio'r gwasanaeth ym Mangor. Ers hynny, mae yna aelod blaenllaw o'r bwrdd iechyd wedi ymddiswyddo mewn protest—cam difrifol iawn—ac eto, dydy eich Llywodraeth chi ddim yn bwriadu ymyrryd. Ai'r gwir amdani yw mai agenda wleidyddol y Blaid Lafur sy'n gyfrifol am ffafrio ysbyty sydd mewn sedd ymylol, a hynny ar draul gwasanaethau i gleifion ar draws y gogledd?

Wel, Dirprwy Lywydd, dyw hwnna ddim yn wir o gwbl. Nawr, dwi'n gwybod bod yr Aelod yn adlewyrchu beth mae pobl leol yn ei ddweud wrthi hi, ond, yn y bôn, beth sy'n digwydd fan hyn yw nid mater o broses, ond mater o greu gwasanaethau newydd a gwasanaethau cynaliadwy i bobl ledled gogledd Cymru. Dyna pam mae'r Gymdeithas Fasgwlaidd a Choleg Brenhinol y Llawfeddygon yn cefnogi beth rŷm ni'n ei wneud. Dyna pam dŷn ni'n ei wneud e—nid am ddim byd arall ond y cyngor rŷm ni wedi ei gael oddi wrth bobl sy'n gweithio yn y maes, pobl â'r anawsterau, sori, pobl â'r—.

Rydym ni yn gwneud hynny, Dirprwy Lywydd, oherwydd y cyngor a gawsom gan y sefydliadau hynny sydd yn y sefyllfa orau bosibl i roi'r cyngor sydd ei angen arnom i ni—y colegau brenhinol, y Gymdeithas Fasgwlaidd. Nhw yw'r bobl sydd wedi egluro i ni nad yw'r trefniadau presennol yn gynaliadwy. O ganlyniad i'w cyngor nhw y byddwn ni'n darparu gwasanaeth yn y gogledd a fydd yn iawn i gleifion. Bydd wyth deg y cant o wasanaethau yn parhau i gael eu darparu'n lleol, ond, pan eich bod angen gwasanaeth arbenigol, pan eich bod angen gwasanaeth sy'n golygu eich bod angen cyfleusterau a thîm o bobl sy'n cyflawni'r gweithdrefnau hyn ddigon o weithiau yn ystod y flwyddyn i gael yr achrediad proffesiynol sydd ei angen arnyn nhw, i gael y profiad sy'n eu cadw'n perfformio ar y lefel orau bosibl o'u sgiliau proffesiynol, dyna fydd pobl yn y gogledd yn ei gael o ganlyniad i'r materion hyn.

Bydd y newidiadau yn weithredol ar 8 Ebrill, a dyna'r ffordd orau, dwi'n siŵr, i roi gwasanaethau i bobl ledled gogledd Cymru.

Hoffwn gamu yn ôl oddi wrth unrhyw gasgliadau gwleidyddol pleidiol ar y mater pwysig iawn hwn, ond rwy'n cefnogi'r galwadau gan Siân Gwenllian am ymgynghoriad newydd, a'r rheswm am hynny yw fy mod i'n credu bod nifer o bobl yn bryderus dros ben am hyn. Mae gennym ni ddeiseb o dros 5,000 o lofnodion. Roeddwn i'n meddwl bod hyn wedi'i wneud ar sail penderfyniad clinigol fel yr ydych yn ei ddweud yn briodol. Fodd bynnag, rwy'n cael fy hysbysu yn eithaf dibynadwy bod rhai o'r meddygon ymgynghorol yn gwrthod symud mewn gwirionedd. Felly, mae hwnnw'n sicr yn fater eithaf difrifol. Fel y mae Siân wedi ei nodi yn briodol, mae Bethan Russell Williams wedi ymddiswyddo cymaint yw'r pryderon am y mater hwn.

Nawr, mewn llythyr agored, mae Mark Polin a Gary Doherty wedi cynghori y dylai fod gwell canlyniadau i gleifion yn y gogledd, ond yn nodi y darperir gwasanaethau brys y tu allan i oriau ar hyn o bryd yn Ysbyty Gwynedd neu Ysbyty Maelor Wrecsam, mewn gwirionedd. Nid yw'n gwneud unrhyw synnwyr o gwbl ar gyfer y penderfyniad hwn. Felly, byddwn yn gofyn a wnewch chi ystyried edrych ar ymgynghoriad arall. Mae hyn wedi mynd ymlaen am chwe blynedd erbyn hyn.

A gawn ni ddod at y cwestiwn, os gwelwch yn dda?

A wnewch chi ailystyried a buddsoddi mewn gwirionedd yn y gwasanaethau hynny yn Ysbyty Gwynedd, fel y gall y timau meddygol hynny deimlo'n hyderus y gallant ddarparu gwasanaethau fasgwlaidd brys i'r bobl hynny sydd eu hangen yn ddirfawr?

Wel, Dirprwy Lywydd, rwy'n siŵr bod yr Aelod eisiau'r gwasanaethau gorau posibl i'r trigolion yn ei hetholaeth, a dyna fydd y newid hwn yn ei sicrhau. Y cwbl y byddai oedi pellach nawr yn ei wneud fyddai ymddatod popeth a roddwyd ar waith. A bydd hi'n gwybod beth sydd wedi ei roi ar waith: £2.3 miliwn gan Lywodraeth Cymru ar gyfer theatr hybrid fasgwlaidd, ac, o ganlyniad i ganolbwyntio'r gwasanaeth hwnnw ar un safle, mae'r bwrdd iechyd wedi gallu denu chwech o lawfeddygon fasgwlaidd ymgynghorol ychwanegol, radiolegydd ymyraethol ymgynghorol ychwanegol, pedwar o feddygon fasgwlaidd iau, nyrsys fasgwlaidd arbenigol ychwanegol, ward fasgwlaidd 18 gwely pwrpasol. Byddai pob un o'r rhain yn cael eu peryglu pe byddem ni'n dweud wrth yr holl bobl hynny sydd wedi cael eu denu i'r gwasanaeth newydd hwn, a bydd yn un o'r gwasanaethau gorau yn y Deyrnas Unedig gyfan—. Pe bydden nhw'n meddwl ein bod ni'n tynnu’r plwg nawr—gall y bobl hynny fynd i swyddi mewn unrhyw le y maen nhw'n dymuno yn y Deyrnas Unedig—byddem ni'n eu colli nhw i ogledd Cymru. Ni fyddai gan eich etholwyr y gwasanaeth sy'n mynd i fod ar gael iddynt.

Rwy'n ffyddiog, Dirprwy Lywydd, pan fydd y gwasanaeth newydd yno, pan fydd cleifion yn gweld yr hyn y mae'n ei gynnig iddyn nhw a'u teuluoedd ac eraill sydd angen gwasanaeth fasgwlaidd arbenigol, y bydd cleifion yn y gogledd yn ei werthfawrogi yn gyflym iawn. Ac, fel y gwyddom, mae cleifion yng Nghymru yn datblygu cysylltiad cyflym iawn a grymus â'r gwasanaeth newydd sydd ganddyn nhw, ac rwy'n siŵr y byddan nhw ymhlith ei gefnogwyr mwyaf brwd.