Mae'n rhaid inni wynebu'r ffeithiau yma heddiw. Un peth oedd dweud y byddem ni'n hepgor y wleidyddiaeth yn hyn, ond peth arall yw hepgor y wleidyddiaeth o benderfyniad gwleidyddol sydd wedi cael ei wneud, sef gwasanaethu system gyfan sy'n gweld pobl mewn tlodi, mewn tlodi mawr, y bobl hynny na all weld eu ffordd trwy yfory, drennydd a thradwy—pobl sy'n troi i fyny yn ein cymorthfeydd neu bobl sy'n ysgrifennu atom i ddweud nad ydyn nhw'n gwybod sut y maen nhw'n mynd i ddal ati. Ac ni allwn honni nad dewis gwleidyddol mo hwnnw. Dewis gwleidyddol yw hwn. Dewis gwleidyddol yw cyni. Yn wir, dewis mewn dwy ran oedd hwn. Y rhan gyntaf oedd amddifadu'r sector cyhoeddus o unrhyw arian, a'r sector cyhoeddus oedd yn darparu'r cymorth i'r bobl hynny sy'n eu cael eu hunain dan ormes y diwygiadau lles llym hyn. Felly nid yn unig y gwelwyd y diwygiadau lles yn torri'r cyllid a oedd yn mynd i deuluoedd wythnos ar ôl wythnos, ond roedd y toriadau wedyn ar Lywodraeth Leol, y penderfyniad gwleidyddol i gael gwared ar y cronfeydd a oedd ar waith yn 65 y cant o Gynnyrch Mewnwladol Crynswth pan wnaethoch chi gymryd yr awenau a bellach ar 45 y cant o Gynnyrch Mewnwladol Crynswth—dewis gwleidyddol oedd hwnnw. Felly, ceir llai o arian i fynd o gwmpas ym mhobman.

Mae'n fethiant llwyr. Mae'n warth llwyr, ac rwy'n falch bod Leanne Wood wedi tynnu sylw at yr hyn a wnaeth hi—y ffordd y mae pobl yn cael eu trin pan na allan nhw gyrraedd cyfarfodydd, y cosbedigaethau sydd arnyn nhw. Pwy allai gredu mewn difrif ei bod yn system deg a honno'n cosbi pobl lle mae'n rhaid iddyn nhw fynd i gardota am eu harian, ac os na allan nhw fynd i gardota am eu harian, yna nid oes unrhyw arian iddyn nhw? Ni ellir esgusodi hynny fel penderfyniad anwleidyddol, oherwydd penderfyniad gwleidyddol yw peth fel hyn.

Hoffwn i godi mater Age Cymru, a'r diwygiadau lles sydd eto i ddod. Meddyliais y byddwn i'n canolbwyntio ar hwnnw oherwydd mae'n amlwg nad yw pobl eraill wedi gallu gwneud hynny. Rydym ni'n sôn yma am gyplau o oedran cymysg a'r meini prawf credyd pensiwn a budd-dal tai sy'n newid ar 15 Mai eleni, a fydd yn gwneud yr aelwydydd hynny yn y dyfodol cymaint â £7,000 y flwyddyn yn dlotach. A theuluoedd yw'r rhain sydd eisoes yn dlawd eu hunain. Felly, beth yw'r newidiadau hyn? Wel, ar hyn o bryd, gall yr unigolyn hynaf hawlio lwfans credyd pensiwn, ac fe wna hynny waeth beth fo oedran yr unigolyn iau ar yr aelwyd honno. Yr hyn a fydd yn digwydd ar 15 Mai yw y bydd pobl yn gorfod cyrraedd yr oedran pensiwn hwnnw, a gadewch i ni fod yn glir yma: rydym yn sôn am fenywod yn bennaf, a fydd yn iau na'u dynion—nid yw'n hynny'n ddieithriad; gwyddom hynny—a gwyddom hefyd eu bod nhw wedi codi oedran ymddeol y menywod hynny beth bynnag. Gwyddom hefyd, a rhoddwyd enghreifftiau o hynny yma heddiw, y gallai rhai o'r menywod hynny fod allan o waith ers cryn amser am amryw o resymau. Ac mae 'na ystadegyn arall hysbys, a hwnnw yw ystadegyn PRIME Cymru, sef bod rhywun dros 65 oed sy'n chwilio am waith yn fwy tebygol o farw cyn iddyn nhw ddod o hyd i'r gwaith hwnnw. Ac mae'r ystadegyn hwnnw'n hysbys iawn, iawn. Caiff ei gadarnhau, mae'n hysbys, ac eto i gyd mae gennym ni Lywodraeth yma sy'n dweud wrth bobl hŷn, 'Rhaid i chi fynd allan a chwilio am waith, oherwydd, os na wnewch chi hynny, fe welwch y bydd raid ichi fyw ar £143 yr wythnos, oherwydd rydym wedi dileu eich hawliau.' Oni bai, wrth gwrs, eich bod yn digwydd gwahanu. Pe byddech yn digwydd gwahanu, caiff y partner hŷn gynnydd, a bydd yn cael £163 yr wythnos, os yw'n ddyn. Nawr, dewch ymlaen, gadewch inni fyw yn y byd go iawn yma. Mae hyn yn gwbl warthus. Er bod y Torïaid wedi cydnabod ac wedi esgus cefnogi'r syniad o beidio ag effeithio ar bobl hŷn oherwydd eu bod eisiau eu pleidleisiau, maent bellach wedi diarddel y syniadau hynny, hyd yn oed. Felly, rydym yn mynd i roi pobl, o'r crud i'r bedd  nawr, mae'n debyg, mewn tlodi. Nid cymorth cymdeithasol o'r crud i'r bedd mo hyn.