9. Dadl Plaid Cymru: Yr ymgyrch menywod yn erbyn anghydraddoldeb pensiwn y wladwriaeth

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:09 pm ar 20 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru 6:09, 20 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Mae fy nghyd-Aelodau ac eraill eisoes wedi sefydlu beth yw'r broblem yn y fan hon. I grynhoi, newidiodd Llywodraeth y DU y rheolau er mwyn cydraddoli oedran pensiwn i ddynion a menywod heb unrhyw ystyriaeth fod dynion a menywod a anwyd yn y 1950au yn wynebu amgylchedd gwahanol iawn, gyda menywod yn wynebu cyfyngiadau cyfreithiol sylweddol ar eu gallu i sicrhau cyflog teg a mynediad at gronfeydd pensiwn. Wedyn methwyd cyfathrebu'r newidiadau hyn i'r rhai a oedd yn debygol o fod ar eu colled—ymdrech gyfathrebu a oedd mor wael fel bod rhai'n awgrymu mai'r rhai a oedd yn gyfrifol am bensiynau menywod a aeth i redeg yr ymgyrch Brexit dair blynedd yn ôl. [Chwerthin.] Efallai fy mod yn tynnu coes, ond pan nodwyd yr anghyfiawnder a'r caledi y mae hyn yn ei achosi i'r menywod hyn, cawsant eu hanwybyddu gan Lywodraeth y DU. Mewn gwirionedd, yn waeth na'u hanwybyddu: mae wedi creu caledi ychwanegol i barau oedran cymysg drwy amddifadu llawer ohonynt o fudd-dal credyd pensiwn a'u newid i'r credyd cynhwysol gwerth is.

Ac onid yw'n amseru diddorol, ein bod wedi clywed ddoe gan bwyllgor Tŷ'r Cyffredin a welodd dystiolaeth sy'n awgrymu, o ganlyniad i 86 y cant o'r toriadau cyni sydd wedi taro menywod, fod rhai o'r menywod bellach yn troi at waith rhyw? Ni allwn ragdybio mai mater ar gyfer menywod iau yn unig yw hwn. Faint o fenywod WASPI, tybed, a orfodwyd i ddilyn y trywydd hwn?

Mae hyn i gyd wedi bod yn gyfres o benderfyniadau gwael a bychanu pryderon pobl gan Lywodraeth sydd, dro ar ôl tro, yn dangos nad yw'n poeni fawr ddim am les ariannol menywod. Mae'n gwneud nifer o newidiadau sy'n effeithio'n anghymesur ar fenywod tlotach, a dyma un ohonynt. Ac mae pobl yn meddwl tybed pam y mae angen inni sicrhau bod peirianwaith Llywodraeth, yn wleidyddol ac yn weinyddol, yn adlewyrchu'r gymdeithas y mae'n ei gwasanaethu yn well. Yn syml, rhagor o fenywod mewn swyddi uwch lle gwneir penderfyniadau yn Whitehall a San Steffan, ac wrth gwrs, mae hyn yn annhebygol o ddigwydd, ond pe bai wedi digwydd, byddai'r mater wedi cael sylw'n llawer cynt ac ni fyddai wedi cael ei ddiystyru fel mater ymylol. Felly, mae ein cynnig yma yn syml: gadewch inni gefnogi'r ymgyrch anhygoel hon a chywiro anghyfiawnder. [Cymeradwyaeth.]