Bargen Ddinesig Bae Abertawe

Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:38 pm ar 20 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lee Waters Lee Waters Labour 3:38, 20 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am y cwestiynau hynny. Rwyf am geisio eu hateb yn eu tro. Mewn sawl ffordd, credaf fod sylwadau'r Aelod yn gwaethygu'r broblem rydym wedi bod yn ei gweld, yn yr ystyr fod canfyddiad gwahanol iawn wedi bod o'r ffordd y mae'r fargen ddinesig yn cael ei gweithredu yn dibynnu ar ba ran o'r M4 rydych yn dod ohoni. Felly, mae'r Aelod yn ailadrodd llawer o bethau rwyf wedi'u clywed o gyfeiriad y fargen ddinesig, sy'n safbwynt gwahanol i'r safbwynt yn yr adroddiadau a safbwynt y Llywodraethau. Felly, er enghraifft, mae'n ailadrodd yr alwad i ryddhau'r arian yn gynnar er mwyn galluogi'r prosiectau hyn i fynd rhagddynt, ond ni allwn ryddhau arian hyd nes y bydd achos busnes priodol wedi'i gytuno a'i gyflwyno. Felly, credaf fod hynny'n anghyfrifol—galw am gymeradwyo arian cyhoeddus yn y modd hwn heb roi'r gwiriadau a'r archwiliadau priodol yn eu lle. 

Mae hefyd yn dweud: pam nad yw'r gwahanol bartïon yn siarad â'i gilydd? Wel, nid wyf yn siŵr a yw wedi cael cyfle i ddarllen y ddau adroddiad yn iawn, ond buaswn yn awgrymu y byddai'n werth treulio amser ar hynny, oherwydd mae'n ymdrin â llawer o'r pwyntiau y mae'n eu codi. Felly, er enghraifft, ar dudalen 13 yr adroddiad annibynnol gan yr awdurdodau lleol, mae'n dweud, ac rwy'n dyfynnu, fod 'yr achosion busnes wedi'u cyflwyno i Lywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru yn gynamserol, gan olygu bod Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru wedi cyflawni gwiriadau diwydrwydd dyladwy y byddent yn disgwyl i'r swyddfa ranbarthol fod wedi'u cyflawni, sy'n gwneud y broses yn hyd yn oed yn fwy rhwystredig.'

A chredaf mai dyna sydd wrth wraidd y mater hwn, y dylid gwneud llawer o'r heriau a'r trylwyredd, y mae'r adroddiad, a luniwyd gan Sir Benfro, yn honni nad oedd ar waith, ar lefel leol ac ni wnaed hynny ar y lefel leol. Mae'r achosion wedyn yn cael eu hanfon at y gwahanol Lywodraethau, sy'n gorfod eu gwrthod oherwydd nad ydynt yn barod, sy'n creu camddealltwriaeth a thensiwn pellach ac yn tanio'r elfen o amheuaeth a welwyd. Pe bai ganddynt y set sgiliau a'r dull portffolio wedi'i wreiddio, byddent yn gallu cyflawni'r gwiriadau hynny ar ei gilydd, yn hytrach na'u rhoi i ni i'w harchwilio a chyflwyno'r achosion busnes yn gynamserol, a chredaf mai dyna oedd wrth wraidd y broblem mewn gwirionedd. Felly, mae'n ddyletswydd arnom yn awr i ailosod y ffordd y mae'r fargen hon wedi cael ei gweithredu i roi'r cyfle gorau iddi lwyddo ac i helpu'r awdurdodau lleol i gynnal y gwiriadau hynny eu hunain.

Mae'n crybwyll, unwaith eto, fel y gwnaeth ddoe, y ffaith bod yr Egin wedi'i lenwi ac wedi agor yn swyddogol a'r ffaith nad yw'r cyllid wedi'i ryddhau. Unwaith eto, deallaf fod y cyllid y fargen ddinesig ar gyfer cam 2 o'r Egin. Cam 1 yr Egin sydd wedi agor a'i lenwi, nid cam 2. Felly, credaf fod camddealltwriaeth yno ynghylch pa brosiectau rydym yn sôn amdanynt.

Mae'n gofyn a fydd cyfarwyddwr portffolio yn ei le erbyn diwedd mis Ebrill 2019. A yw hynny'n realistig? Nid wyf yn credu ei fod yn realistig. Gallem fwrw ymlaen â phenodi rhywun wrth gwrs, ond credaf ei bod yn hollbwysig penodi'r person cywir i'r swydd hon. Felly, credaf y dylem fod yn fwy hael yn y ffordd yr edrychwn ar y terfyn amser hwnnw a awgrymwyd.

Mae hefyd yn gofyn a ydym wedi trafod gyda'r brifysgol. Wrth gwrs, nid yw'r brifysgol yn bartneriaid yn y fargen ddinesig; maent yn bartneriaid yn rhai o'r prosiectau o fewn y fargen ddinesig. A gan ein bod bellach yn symud tuag at ddull portffolio, mater i'r fargen ddinesig eu hunain yw penderfynu sut y maent yn addasu ac yn newid yr ystod gyfredol o brosiectau sydd ganddynt yn eu portffolio ac a yw'r un awch yno o hyd i fwrw ymlaen â hwy ai peidio ac a allant basio'r profion sy'n parhau i fod ar waith ai peidio.