6. Dadl ar Adroddiad Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau: Diweddariad ar y Cynllun Gweithredu Ffonau Symudol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:22 pm ar 20 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jack Sargeant Jack Sargeant Labour 4:22, 20 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Fel aelod o bwyllgor yr economi, rwy'n falch iawn o siarad yn y ddadl hon heddiw ar y cynllun gweithredu ffonau symudol wrth gwrs. Ddirprwy Weinidog, mae'n rhywbeth y gwn ei fod yn effeithio ar fusnesau yn fy etholaeth, a rhywbeth rwy'n teimlo'n wirioneddol angerddol yn ei gylch mewn gwirionedd. Felly, rwy'n falch fod Llywodraeth Cymru wedi derbyn pob un o'r argymhellion yn adroddiad y pwyllgor, ac mae rhai o'r Aelodau eisoes wedi cyfeirio atynt. Rwy'n credu ei fod yn dangos pa mor ddifrifol yw Llywodraeth Cymru ynglŷn â gweithio gyda'i gilydd i sicrhau nad ydym yn syrthio'n fyr o'n huchelgais i ddod yn arweinydd 5G byd-eang, ond gyda hynny mewn golwg, rydym yn gwybod bod y gystadleuaeth yn ffyrnig ar y llwyfan byd-eang, a bod y DU gyfan ar ei hôl hi, yn anffodus, ac mae hynny'n rhywbeth y mae angen inni fynd i'r afael ag ef.

Lywydd, mae chwe gwlad eisoes wedi mabwysiadu technoleg 5G, ac maent yn cynnwys yr Unol Daleithiau, Japan a Tsieina, i enwi ond rhai ohonynt. Nawr, siaradais am awtomatiaeth a 5G mewn datganiad y llynedd, ond rwyf am ddilyn llwybr ychydig yn wahanol heddiw, ac rwyf am ganolbwyntio ar yr effaith y gall 5G ei chael a dau beth yn benodol: cerbydau awtonomaidd a gofal iechyd o bell. Nawr gall rhwydweithiau 5G ymateb yn ddigon cyflym i gydlynu ceir hunan-yrru, naill ai gyda cheir yn siarad â rheolwr canolog ar groesffordd, neu geir sy'n cyfathrebu'n uniongyrchol â'i gilydd. Rydym yn meddwl weithiau fod y math hwn o dechnoleg flynyddoedd i ffwrdd, a milltiroedd i ffwrdd o fod yn realiti, ond mewn gwirionedd, rydym eisoes yn gweld cwmnïau sy'n gwneud Tesla yn gwneud camau enfawr yn y farchnad hon. Mae cwmnïau ac arbenigwyr eraill eisoes yn trafod sut y gallai technoleg 5G arwain at beidio â chael goleuadau traffig ar y strydoedd—mae ceir yn croesi, ond nid ydynt yn taro yn erbyn ei gilydd. Pan fydd gan bob car synwyryddion a chamerâu, gallent gynnwys deunydd fideo parhaus hefyd. Nawr, os ceir damwain anffodus fe fyddwch yn gallu gweld fideo o bob ongl, nid yn unig o'r ceir sy'n rhan ohoni, ond o'r holl geir yn yr un ardal ar yr un pryd.

Gan symud at ofal iechyd o bell, gwyddom y gallai cael 5G yn iawn ganiatáu i feddygon gyflawni triniaethau o bell. Mae'r oedi amser mor eithriadol o fach fel y gallai meddygon ddefnyddio robotiaid i'ch trin o 1,000 o filltiroedd i ffwrdd. Gellir trin pobl mewn mannau pell ar draws y byd gan arbenigwyr o lle bynnag y bônt, rhywbeth sy'n eithaf rhyfeddol yn fy marn i.

Felly, Lywydd, sut rydym yn gwneud yr hyn sydd i'w weld yn perthyn i'r dyfodol yn realiti heddiw? Nawr, mae'n bosibl, oherwydd gwyddom fod gwledydd eraill eisoes yn arwain y ffordd, fel y dywedais eisoes. Mae'n golygu bod yn rhaid inni ofyn cwestiynau anodd ac ailystyried sut y buom yn cyflwyno datblygiadau technoleg yn y gorffennol yma yng Nghymru ac yn y DU. A ddylem aros mewn gwirionedd tan fod pawb ar 4G, a wynebu'r risg y bydd rhai ardaloedd penodol yn colli cyfle i fod yn arloeswyr 5G? Nawr, i fod yn glir, rwyf am i bob rhan o'r wlad hon gael y cysylltedd gorau, ond rwyf hefyd am inni neidio ar y cyfleoedd sydd ar gael yn y presennol.

Nid yw fy nghenhedlaeth i'n gyfarwydd â byd heb dechnoleg, felly nid oes unrhyw reswm pam na ddylai fod gennym 5G yn ein bywydau. Fel Llywodraeth, fel gwlad, dylem fod yn gwneud prosiectau 4G a 5G ar yr un pryd, ochr yn ochr â sicrhau bod gennym ddinasoedd a chanolfannau gigabit fel yr awgrymais yn y gorffennol. Lywydd, cafwyd llawer o drafod yn y Siambr, ac mae'n aml yn ymwneud ag edrych tua'r dyfodol. Ond rydym allan o gysylltiad os credwn mai felly y mae gyda 5G, oherwydd mae 5G gyda ni, mae'r dyfodol yma nawr. Diolch.