1. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i fynd i'r afael â cham-drin menywod mewn bywyd cyhoeddus ar-lein? OAQ53660

Diolch i Joyce Watson am y cwestiwn hwn. Mae cam-drin menywod mewn bywyd cyhoeddus ar-lein yn gwbl annerbyniol ac yn niweidiol i'n rhaglen amrywiaeth a democratiaeth. Rhaid i Lywodraeth y DU ddwyn darparwyr gwasanaethau i gyfrif am y cam-drin annerbyniol ym mywyd cyhoeddus.

Cynhaliwyd adolygiad diweddar gan y Pwyllgor Annibynnol ar Safonau mewn Bywyd Cyhoeddus a ganfu fod gwleidyddion benywaidd yn dargedau anghymesur bygythiadau ar-lein. Yn 2017, cynhaliwyd astudiaeth gan Amnest Rhyngwladol a ganfu fod gwleidyddion a newyddiadurwyr benywaidd ledled y DU ac America yn cael eu cam-drin bob 30 eiliad ar Twitter. O dan y rheoliadau presennol, nid yw'n drosedd targedu rhywun oherwydd eu rhyw. Gyda cham-drin merched ar-lein mor rhemp, rwy'n poeni'n wirioneddol sut rydym yn mynd i annog mwy o fenywod i fywyd cyhoeddus mewn awyrgylch sydd mor elyniaethus. Ac rwyf eisiau disgrifio hyn yn agored: mae'n llwfrdra llwyr ac mae pobl sy'n cuddio y tu ôl i'w cyfrifiaduron yn gorfodi hynny ar unigolion.

Felly, Dirprwy Weinidog, pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru wedi eu cael gyda chwmnïau cyfryngau cymdeithasol fel Facebook a Twitter ar sut y maent yn ymdrin â'r mater difrifol iawn hwn? Ac a wnewch chi gyhoeddi datganiad sy'n mynegi'n glir a sylweddol fod yr ymddygiad hwn yn gwbl annerbyniol?

Unwaith eto, diolchaf i Joyce Watson am y cwestiwn pwysig iawn hwn. Mae'n hanfodol ein bod yn dwyn y llwyfannau cyfryngau cymdeithasol hyn i gyfrif, ac mae Llywodraeth Cymru yn gwbl gefnogol i gyflwyno'r safonau clir a chyson hynny sydd eu hangen arnom ar draws y llwyfannau cyfryngau cymdeithasol i wella diogelwch y defnyddiwr.

Cynrychiolir Llywodraeth Cymru yn swyddogol ar Gyngor y DU ar gyfer Diogelwch ar y Rhyngrwyd, gan ganiatáu inni ddylanwadu ar y penderfyniadau polisi ar lefel Llywodraeth y DU. Mae'r rhyngrwyd, wrth gwrs, yn faes sydd heb ei ddatganoli, ac mae sicrhau bod Cymru yn cael ei chynrychioli ar lefel Llywodraeth y DU yn gwbl hanfodol, ond rwyf yn hapus iawn i wneud datganiad ar y pwynt hwn. Er mwyn gwneud hynny, rwy'n ysgrifennu at yr Ysgrifennydd Gwladol dros Ddigidol, Diwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon, Jeremy Wright, i ofyn iddo pa ymgysylltiad a fu rhyngddo ef a darparwyr cyfryngau cymdeithasol am y cam-drin ar-lein o fenywod mewn bywyd cyhoeddus. Ond hefyd, mae'n glir iawn bod gennym dystiolaeth ac mae gennym gefnogaeth ddefnyddiol iawn hefyd, er enghraifft, yn adroddiad 'Lleisiau Newydd' y Gymdeithas Diwygio Etholiadol. Dim ond y cychwyn yw eu hargymhelliad am y cyfryngau cymdeithasol a datblygiad cod ymddygiad ar y cyd ein pleidiau gwleidyddol ar ymddygiad difrïol a cham-drin ar-lein. Mae adroddiadau'n dangos ei fod yn ddibynnol ar ryw ac yn adlewyrchu'r un math o anghydraddoldeb rhyw yn y byd gwirioneddol. Felly, unwaith eto, o ran amrywiaeth a democratiaeth, rydym eisiau mynd i'r afael â hyn yng nghyd-destun menywod mewn bywyd cyhoeddus.

Nid oes unrhyw amheuaeth gennyf fod trolio menywod ar y cyfryngau cymdeithasol yn epidemig ac mae'n mynd yn waeth. Mae gennyf brofiad personol fy hun o hyn, ac rwy'n sefyll yn gadarn yn erbyn y cam-drin pryd bynnag y byddaf yn ei gael, a phan welaf fenywod eraill yn ei gael hefyd oherwydd ni allwn adael i'r bwlis ennill.

Mewn cynhadledd o'r enw Slaying The Trolls yr oeddwn yn bresennol ynddi tua diwedd y flwyddyn ddiwethaf, clywsom am ganfyddiadau ymchwil a gynhaliwyd gan y Brifysgol Agored a Phrifysgol Stirling. Canfu'r ymchwil hon fod y risg i fenywod ifanc rhwng 18 a 29 o fod yn darged i ymosodiadau bygythiol a sarhaus ar y rhyngrwyd ddwywaith yn fwy na'r risg i fenywod rhwng 40 a 49 oed, ac yn fwy na thair gwaith yn uwch na'r risg i fenywod rhwng 50 a 59 oed. Ys gwn i beth yw effaith hyn i gyd ar atal menywod rhag mynegi eu barn.

Gwnaed ychydig o argymhellion gan y tîm, gan gynnwys y gydnabyddiaeth y dylid ystyried trais a bygythiadau ar-lein yn erbyn menywod fel math o drais ar sail rhywedd yn erbyn menywod a merched. Rwy'n cefnogi hyn. A yw'r Llywodraeth yn cytuno, ac os ydych, a wnewch chi ddweud wrthym beth yr ydych yn mynd i wneud am y peth, os gwelwch yn dda?

Diolch i chi eto, Leanne Wood, nid yn unig am rannu eich profiad, fel rwy'n siŵr y gallwn gydymdeimlo ar draws y Siambr hon, o ran cam-drin menywod ar-lein. Ni allwn fforddio gadael i'r bwlis ennill, fel y dywedasoch, a diolch hefyd am y dystiolaeth ychwanegol yr ydych wedi'i rhoi inni. Bydd hynny'n bwysig iawn o ran y datganiad yr wyf am ei wneud a'r sylwadau yr wyf am eu cyflwyno i Lywodraeth y DU o ran ei chyfrifoldebau.

Mae hefyd yn bwysig iawn inni edrych ar yr ymgynghoriad, Amddiffyn y Ddadl: Bygythiadau, Dylanwad, a Gwybodaeth' a gynhaliwyd. Mewn gwirionedd, rydym wedi ymateb i hwnnw fel Llywodraeth Cymru, a hoffwn i adrodd am yr hyn a ddywedodd fy rhagflaenydd, Alun Davies, yn ei ymateb i Chloe Smith, y Gweinidog dros y Cyfansoddiad, pan ddywedodd, 'Mae Llywodraeth Cymru yn rhannu'r safbwynt cyffredinol fod ymddygiad bygythiol tuag at ymgeiswyr a deiliaid swyddi cyhoeddus yn annioddefol, fel y mae bygwth pleidleiswyr, ac rydym yn cefnogi tryloywder wrth ymgyrchu mewn etholiad digidol.'

Yn amlwg, mae'n rhaid i hyn bellach ganolbwyntio ar yr effaith o ran rhywedd yng nghyd-destun cam-drin menywod ar-lein. Rwy'n ddiolchgar bod y cwestiwn hwn wedi'i godi'r prynhawn yma, fel ein bod ni fel Llywodraeth Cymru nid yn unig yn gwneud datganiad, ond fod y datganiad yn un clir iawn gan yr Aelodau ar draws y Siambr hon o ran y pwynt hwn.