Diolch, Lywydd. Rwyf wedi fy ngorchymyn gan Ei Mawrhydi y Frenhines i roi gwybod i'r Cynulliad fod Ei Mawrhydi, ar ôl cael ei hysbysu ynglŷn â pherwyl Bil Rhentu Cartrefi (Ffioedd etc.) (Cymru), wedi rhoi cydsyniad i'r Bil hwn.

Lywydd, rwy'n gwneud y cynnig.

Mae'n bleser gennyf agor y ddadl hon ar y Bil Rhentu Cartrefi (Ffioedd etc.) (Cymru) yn dilyn cwblhau Cam 3 yr wythnos diwethaf. Fel y gŵyr yr Aelodau, cyflwynwyd y Bil gan y Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd yn ei rôl flaenorol fel y Gweinidog Tai ac Adfywio, a hoffwn dalu teyrnged i'w harweinyddiaeth, ei hymrwymiad a'i pharodrwydd i drafod syniadau i geisio gwella profiadau tenantiaid ledled Cymru drwy arwain y Bil drwy Gamau 1 a 2 o broses graffu'r Cynulliad. Nodau allweddol y Bil yw sicrhau bod rhentu'n rhesymol, yn fforddiadwy ac yn dryloyw. Gwna hyn drwy gyfyngu'n arbennig ar y costau sylweddol y gall tenantiaid eu hwynebu ymlaen llaw wrth symud i gartrefi neu rhwng cartrefi.

Mae llawer o'n hetholwyr, ac yn rhy aml, y rheini sydd ar incwm isel, wedi dioddef yn sgil ffioedd gosod. Mae'r Bil yn ailgydbwyso'r berthynas rhwng tenant, asiant a landlord, gan ddileu unrhyw amheuaeth ynglŷn â pha gostau y mae angen cyllidebu ar eu cyfer wrth rentu. Bydd y diwygiadau a gyflwynir gan y Bil yn helpu i wella enw da'r sector, rhywbeth sydd wedi dod yn gynyddol bwysig dros y blynyddoedd diwethaf.

Cafodd datblygiad y Bil ei lywio gan bron i 700 o ymatebion a gawsom i'n hymgynghoriad â rhanddeiliaid, a roddodd sylfaen dystiolaeth gadarn i ni ar gyfer cyflwyno'r ddeddfwriaeth, ac rwy'n ddiolchgar i bob un a gyfrannodd. Fel bob amser, mae'r broses graffu wedi ein cynorthwyo i hogi ein cynigion cychwynnol, a hoffwn dalu teyrnged i waith aelodau a swyddogion y Pwyllgor Cydraddoldeb, Llywodraeth Leol a Chymunedau wrth arwain y gwaith hwn. Hefyd hoffwn gydnabod ymdrechion grwpiau rhanddeiliaid sy'n cynrychioli buddiannau tenantiaid, asiantiaid a landlordiaid yn y broses hon, a roddodd dystiolaeth naill ai'n ysgrifenedig neu'n bersonol.

Fel gyda'r rhan fwyaf o Filiau, mae'r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol a'r Pwyllgor Cyllid wedi archwilio ei ddarpariaethau'n drylwyr o ran sut y maent yn berthnasol i'w buddiannau hwy. Rwy'n ddiolchgar am eu gwaith i'r perwyl hwn.

Yr wythnos diwethaf, darparodd yr Aelodau ymatebion ystyriol a phwyllog i ddadl y Cyfarfod Llawn ar Gam 3 y Bil. Cafwyd consensws trawsbleidiol ar yr angen i ddeddfu, a cheir consensws o hyd, ac rwy'n ddiolchgar fod y drafodaeth yr wythnos diwethaf wedi atgyfnerthu'r farn honno. Mae'r adroddiadau a baratowyd gan y pwyllgorau wedi bod yn werthfawr i'n cynorthwyo i nodi agweddau ar y Bil a gafodd eu gwella gan welliannau a wnaed yng Nghamau 2 a 3. Roedd diddordeb arbennig yn y trefniadau a wnaethom ar gyfer gweithredu'r Bil, sydd wedi'u cryfhau ymhellach ers cyflwyno’r Bil drwy gynyddu lefel y cosbau penodedig yn ogystal ag ymestyn pwerau gorfodi i gynnwys yr awdurdod trwyddedu landlordiaid ac asiantiaid, sef Rhentu Doeth Cymru ar hyn o bryd.

Mae'r Bil bellach yn cyfyngu hefyd ar gyflwyno hysbysiadau troi allan 'dim bai', ac yn sicrhau bod taliadau cyfleustodau yn daliadau a ganiateir. Rwy'n ddiolchgar i David Melding a Leanne Wood am y ffordd golegol y maent wedi gweithio gyda ni ar y materion hyn. Rydym wedi gwrando ar ddadleuon ynglŷn ag ymdrin â thaliadau sy'n ofynnol pan fydd deiliad contract yn methu cydymffurfio â thelerau eu contract. O ganlyniad, mae'r Bil bellach yn cynnwys pŵer i wneud rheoliadau a fydd yn cyfyngu ar y defnydd o ddiffygdaliadau drwy osod terfyn rhagnodedig arnynt.

Gwn fod cryn ddiddordeb mewn cychwyn y Bil cyn gynted â phosibl fel y gall tenantiaid ddechrau elwa o beidio â gorfod talu ffioedd gosod mwyach. Dadleuodd Leanne Wood yn angerddol ar ran myfyrwyr sy'n dymuno gweld ffioedd yn cael eu gwahardd erbyn dechrau'r flwyddyn academaidd newydd yr hydref hwn. Dyna fy nymuniad innau hefyd. Yn amodol ar basio'r Bil drwy'r cam terfynol hwn ac yn amodol ar roi Cydsyniad Brenhinol, fy mwriad yw bod y Ddeddf yn cychwyn erbyn yr hydref. Yr adeg honno, bydd gennym Ddeddf ar waith sy’n sicrhau bod rhentu’n fwy deniadol, Deddf a fydd yn lleihau i'r graddau mwyaf posibl y costau ymlaen llaw sy’n gysylltiedig â rhentu, a Deddf sydd â chyfyngiadau a threfniadau gorfodi cadarn ar waith er mwyn mynd i'r afael ag ymddygiad asiantiaid a landlordiaid diegwyddor.

Diolch yn fawr, Lywydd.