Part of the debate – Senedd Cymru am 3:15 pm ar 2 Ebrill 2019.
Diolch i'r Gweinidog am gopi ymlaen llaw o'r datganiad a wnaed. Mae'n rhaid imi ddweud, nid ydym ni wedi dysgu unrhyw beth newydd gan y Llywodraeth o ran y datganiad. Nid wyf yn hollol siŵr pam rydych chi'n teimlo ei bod hi'n gwbl angenrheidiol parhau i wneud datganiadau i'r Cynulliad Cenedlaethol mor aml pan nad oes gennych chi ddim byd newydd i'w ddweud, ond o gofio eich bod wedi llwyddo i siarad am oddeutu 10 munud i ddweud dim, fe wnaf i geisio gofyn i chi mewn gwirionedd yr hyn yr wyf yn credu sy'n gwestiynau pwysig.
Un peth y gwyddom ni yw hyn: nid oes neb arall yng ngwleidyddiaeth Prydain, heblaw am Lywodraeth y DU, â chynllun manwl ar gyfer ein perthynas yn y dyfodol sy'n anrhydeddu cyfarwyddyd pobl Prydain ac sydd wedi'i negodi gyda'r UE. Bydd cytundeb ymadael y Prif Weinidog yn sicrhau y gallwn ni adael yr UE nawr ar 12 Ebrill. Bydd yn rhoi terfyn ar ryddid i symud. Bydd yn fodd o gael model tollau newydd sy'n ystyriol o fusnesau a ble mae rhyddid i lunio cytundebau masnach newydd ledled y byd. Mae'n cynnwys ymrwymiadau ynglŷn â hawliau cyflogaeth a defnyddwyr, ac o ran yr amgylchedd. Ac, wrth gwrs, byddwn yn gallu gadael y polisi amaethyddol cyffredin a'r polisi pysgodfeydd cyffredin, byddwn ni'n gallu rhoi terfyn ar awdurdodaeth Llys Cyfiawnder Ewrop, ac ni fydd angen ffin galed rhwng Gogledd Iwerddon a Gweriniaeth Iwerddon.
Rydych chi'n dweud fel Llywodraeth eich bod eisiau rhoi terfyn ar yr ansicrwydd—rwyf innau hefyd, cymaint â chithau—ond dim ond un ffordd sydd yna o roi terfyn ar yr ansicrwydd yn gyflym iawn, a hynny yw pleidleisio o blaid y cytundeb ymadael, y cytundeb sydd wedi ei sicrhau rhwng Prif Weinidog y DU a'r Undeb Ewropeaidd. Felly, gofynnaf ichi eto, Gweinidog Brexit, fel yr wyf i wedi gwneud droeon yn y Siambr hon: pam na allwch chi gefnogi'r cytundeb a negodwyd, y mae'r UE eisiau ichi ei gefnogi, y mae Llywodraeth y DU wedi llwyddo i'w gyflawni a'i negodi gyda'r Undeb Ewropeaidd, a fydd yn rhoi terfyn ar yr holl ansicrwydd hwn yr ydych chi'n rhefru'n gyson fod angen inni roi terfyn arno?
Rydych chi wedi dweud bod cytundeb y Prif Weinidog wedi cael ergyd farwol ond, wrth gwrs, rydym ni'n gwybod o ran cyfanswm nifer y pleidleisiau a fwriwyd, y sicrhaodd fwy o bleidleisiau o ran cefnogaeth yn Nhŷ'r Cyffredin nag unrhyw ddewisiadau eraill, gan gynnwys eich hoff ddewis chi o undeb tollau. Nid oes digon o gefnogaeth am ail refferendwm neu farchnad gyffredin 2.0, ond yr hyn sydd gennym ni yw mwy o bobl yn pleidleisio yn y pleidleisiau ystyrlon sydd wedi eu cyflwyno i'r Senedd ar gyfer y cytundeb ymadael, gan gynnwys yn y bleidlais ystyrlon a gynhaliwyd yr wythnos diwethaf, nag ar gyfer unrhyw un o'r dewisiadau eraill hynny yn lle. Felly, byddwn yn awgrymu mai'r hyn sydd ei angen arnom ni mewn gwirionedd yw rhoi terfyn ar y tin-droi ar eich meinciau chi, a chaniatáu rhywfaint o gefnogaeth gan y gwrthbleidiau mewn ffordd gyfrifol er mwyn sicrhau y gallwn ni roi terfyn ar yr ansicrwydd hwn a symud ymlaen gyda'n bywydau.
Ymddengys eich bod yn ofni etholiad cyffredinol. Nid yw'r Prif Weinidog yn galw etholiad cyffredinol. Rwy'n credu eich bod yn fwy ofnus—. [Torri ar draws.] A dweud y gwir, mae'r rhan fwyaf ohonoch chi'n fwy ofnus o gael Jeremy Corbyn yn Brif Weinidog na dim arall, a dyna pam fwy na thebyg eich bod yn ceisio wfftio at unrhyw syniad y byddai etholiad cyffredinol yn syniad da. Nid wyf i eisiau gweld etholiad cyffredinol ychwaith; byddai'n well o lawer gennyf weld y Llywodraeth hon yn sicrhau cytundeb ymadael gweddus ar ein cyfer, sef yr hyn y credaf fod gennym ni, sydd, wrth gwrs, yn gyfaddawd.
Nawr, a ydych chi'n derbyn pe byddem yn ceisio gweithredu eich ffordd chi o fynd i'r afael â Brexit, y byddech chi'n bradychu, fel plaid, llawer o'r pethau yr ydych chi wedi addo eu cyflawni o ran yr ymrwymiadau a wnaethoch chi ac y mae eich arweinydd wedi eu gwneud—ac rwy'n cyfeirio at Jeremy Corbyn—yn y gorffennol? Mae wedi sôn am ddatrys y mater hwn o ryddid i symud, gwneud yn siŵr nad yw awdurdodaeth Llys Cyfiawnder Ewrop yn berthnasol yn y DU a pheidio â chaniatáu talu symiau sylweddol o arian i'r UE er mwyn cael mynediad at eu marchnadoedd. Mae wedi dweud pob un o'r pethau hyn ar goedd yn y gorffennol, ac eto am ryw reswm rydych chi'n credu ei bod hi'n dderbyniol gwrthdroi'r holl sylwadau a'r addewidion a wnaethpwyd er mwyn ein cadw ni mewn undeb tollau a fyddai'n atal ein gallu i wneud ein cytundebau masnach rydd ledled y byd—un o'r pethau y pleidleisiodd pobl o'i blaid yn y refferendwm.
A ydych chi'n derbyn bod eich plaid chi, Plaid Lafur Cymru, yn ddim byd ond plaid 'aros' sydd eisiau ceisio ein cadw wedi ein clymu i'r UE ac sydd eisiau gwrthdroi'r canlyniad ac yn sicr nid gweithredu canlyniad refferendwm mis Mehefin 2016, ble pleidleisiodd pobl Cymru ac etholaeth y Gweinidog ei hun i adael yr UE? Wn i ddim amdanoch chi, ond rwy'n ddemocrat, ac rwy'n credu pan fo pobl Cymru yn pleidleisio mewn refferendwm, y dylem ni ufuddhau i'w cyfarwyddiadau fel Aelodau o'r Cynulliad hwn, ac y dylai ein Haelodau Seneddol wneud yr un peth hefyd. Mae'n ymddangos i mi mai'r cwbl yr ydych chi'n ceisio ei wneud yw llesteirio'r broses o gyflawni ar y cyfarwyddyd hwnnw drwy beidio â chefnogi cytundeb y Prif Weinidog, a fydd yn anrhydeddu cyfarwyddyd pobl Prydain a phobl Cymru a bleidleisiodd i adael yr UE.
Felly, pryd fyddwch chi'n newid eich cân? Rydych chi'n dweud wrth bawb arall i gyfaddawdu. Pryd wnewch chi gyfaddawdu a derbyn bod cytundeb o gyfaddawd yn cael ei gynnig sy'n anrhydeddu canlyniad y refferendwm ac a fydd yn sicrhau ein bod yn gadael yr UE mewn modd trefnus, gyda digon o amser i allu negodi perthynas newydd ar ôl diwedd y cyfnod ymadael hwnnw?