Rwy’n credu, ar y pwynt olaf hwnnw, y byddwch chi wedi clywed y Prif Weinidog yn sôn yn gynharach am ein disgwyliadau y byddwn ni'n gallu gwasanaethu anghenion gofal iechyd pobl a gwella gallu'r tîm gofal sylfaenol i wneud hynny. Mae hynny’n golygu bod angen inni fynd â meddygon teulu gyda ni a’u helpu nhw i gaffael sgiliau iaith a gwerthfawrogi’r sgiliau hynny. Dyna hefyd pam yr ydym ni wedi dangos diddordeb mewn buddsoddi mewn cyfleoedd penodol i recriwtio a hyfforddi.

Felly, rwy’n credu fy mod i wedi sôn yma o’r blaen am rai o'r rhaglenni sydd gennym ar recriwtio ac ymgysylltu â phobl o'r cymunedau hynny nad ydyn nhw fel arfer yn mynd i ysgol feddygol, ac mae’r cyfleoedd yn cael eu darparu, ac mae llawer o hynny wedi bod yn ddarpariaeth wedi ei thargedu at siaradwyr Cymraeg, er enghraifft. Fe wnes i gyfarfod â grŵp o bobl o Flaenau Gwent, siaradwyr Cymraeg o Flaenau Gwent, a oedd yn mynd i ddiwrnod o ymgysylltu i edrych ar y posibilrwydd o yrfaoedd mewn addysg feddygol ar ddiwrnod a oedd yn cael ei gynnal gan Brifysgol Caerdydd. Felly mae ymgysylltu gwirioneddol, bwriadol yn digwydd i edrych ar weithlu’r dyfodol yn ogystal â'r gweithlu sydd gennym heddiw. Ac wrth inni edrych ar y cynllun gweithlu y gwnaethoch chi sôn amdano’n gynharach, a dweud y gwir dyna’n rhannol yr hyn y mae AGIC yn edrych arno. Maen nhw'n edrych ar y cynllun gweithlu ar gyfer y dyfodol i helpu i ddiwygio’r hyn y mae ein byrddau iechyd yn ei wneud a’r cyfleoedd i feddwl am yr hyn y bydd addysg feddygol ac addysg anfeddygol yn ei ddarparu, a'r gallu i gynllunio hynny gydag ein sector addysg uwch, ynghyd â’r hyfforddiant y byddan nhw’n ei gael mewn lleoliad proffesiynol.

O ran eich pwynt ehangach ynghylch cynaliadwyedd practisau, rwyf wedi dweud yn rheolaidd y bydd gennym ni nifer gwahanol o bractisau cyffredinol yn y dyfodol, ac os ewch chi i feddygfa ag un unigolyn, un partner sy'n feddyg yno, dyna feddygfa sy’n annhebygol o fodoli yn y dyfodol os yw’n aros fel y mae hi. Mae dyddiau un meddyg teulu ar ei liwt ei hun yn annhebygol o ddod yn ôl, ac a dweud y gwir, i fynd yn ôl at y sylwadau a wnaeth Vikki Howells a'r pwyntiau a wnaethoch chi hefyd, mae pobl yn disgwyl gweld gwahanol weithwyr gofal iechyd proffesiynol yn yr un lleoliad. Felly, dydw i ddim yn credu bod meddygfa ag un meddyg yn debygol o fod yn gadarn ac yn gynaliadwy ar gyfer y dyfodol, a bydd angen i rywfaint o'r newid hwnnw gael ei reoli a'i gynllunio’n briodol. Ceir her o ran pobl yn ymgysylltu â'u bwrdd iechyd lleol i gael y sgwrs honno, ac yn hollbwysig yn ymgysylltu â'u cymheiriaid mewn clystyrau lle maen nhw'n trafod y materion hyn. A dweud y gwir, mae clystyrau wedi hybu llawer gwell cydweithio rhwng gwahanol bractisau cyffredinol, ac nid dyna’r teimlad a oedd gan bobl ar ddechrau'r clystyrau. Roedd pobl yn eu gweld nhw fel ymarferiad biwrocrataidd i gael arian, ac roedd rhai pobl yn ddig, ac eto erbyn hyn mae pobl yn sôn am y cyfleoedd y maen nhw’n eu darparu oherwydd eu bod nhw wedi arfer gweithio gyda gwahanol bractisau yn yr un ardal leol, sy'n gwasanaethu’r un gymuned yn gyffredinol. Mae hynny'n gam cadarnhaol ymlaen.

O ran eich pwynt am ddeall y niferoedd cywir o staff, wel, wrth gwrs, mae gennym ni ddarn o ddeddfwriaeth ar nyrsio yn arbennig a gafodd ei dreialu drwy’r Cynulliad gan yr aelod o'r meinciau cefn dros Frycheiniog a Sir Faesyfed ar y pryd gyda chefnogaeth drawsbleidiol, ac felly byddwn ni’n edrych ar gyflwyno’r darn hwnnw o ddeddfwriaeth. Ond mae hynny'n dibynnu ar farn broffesiynol ac yn dibynnu ar sail dystiolaeth ar gyfer y gwahaniaeth y byddai niferoedd staff nyrsio yn ei wneud, ac mae hefyd yn dibynnu, wrth gwrs, ar ein gallu ni i gyflawni swyddogaeth y ddeddfwriaeth honno drwy recriwtio a hyfforddi mwy o nyrsys mewn gwirionedd. Ac o gymharu â dim ond ychydig flynyddoedd yn ôl, rydym ni’n hyfforddi bron i ddwy ran o dair yn fwy o nyrsys yma yng Nghymru nawr sy’n mynd drwy ein system addysg. Felly rydym ni’n cymryd camau ymlaen yn wirioneddol.

Bydd fy mhwynt olaf yn ymateb, os hoffech chi, i’ch sylw agoriadol am y ffaith nad oes digon o feddygon a nyrsys. Wel, rydym ni’n recriwtio mwy ac rydym ni’n hyfforddi mwy, ond ar ben hynny, dylem ni gofio mai dyma'r unig faes gwasanaeth cyhoeddus lle mae awydd cyhoeddus pendant am fwy o staff a disgwyliad y cyflenwir y staff hynny, ac mae goblygiadau go iawn i hynny. Rydym ni wedi cael bron i 10 mlynedd o gyni. Rydych chi ar fin clywed datganiad gan y Gweinidog Addysg, ac am ein bod ni’n blaenoriaethu'r gwasanaeth iechyd gwladol a mwy o staff yn y gwasanaeth iechyd gwladol, mae hynny'n golygu bod dewisiadau anoddach fyth i’w gwneud ym mhob rhan arall o'n cyllideb ac mae'n golygu bod llai o staff ar gael mewn gwasanaethau cyhoeddus eraill. Ac nid wyf erioed wedi anghofio hynny yn y dewisiadau o ran cyllideb yr wyf fi wedyn yn gorfod eu gwneud.

Felly, mae cyni, wrth gwrs, yn fater mawr iawn, ond mae Brexit, hefyd. Os edrychwch chi ar nifer y bobl sydd wedi gadael y gofrestr nyrsio a bydwreigiaeth ledled y Deyrnas Unedig, mae’r gostyngiad mwyaf wedi bod ymhlith dinasyddion yr UE sydd wedi gadael y gofrestr a dychwelyd i dir mawr Ewrop. Felly, a dweud y gwir, mae’r dewisiadau rydym ni’n eu gwneud, y ffordd yr ydym ni’n sôn am Brexit, y ffordd yr ydym ni’n sôn am ddinasyddion yr Undeb Ewropeaidd yn wirioneddol bwysig, ac mae’n effeithio ar y byd go iawn ym mhob rhan o'r Deyrnas Unedig. Felly, mae ein gallu i recriwtio’n dibynnu ar ein statws yn y byd a’n parodrwydd i recriwtio pobl a’u croesawu nhw i’n gwlad, nid yn unig yn weithwyr iechyd a gofal proffesiynol, ond hefyd yn ddinasyddion y wlad hon. A hoffwn i ailadrodd, o safbwynt Llywodraeth Cymru, bod croeso i ddinasyddion yr Undeb Ewropeaidd, nid yn unig yn ein gwasanaeth iechyd, ond mae croeso iddyn nhw fel dinasyddion ein gwlad.