Part of 1. Cwestiynau i'r Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd – Senedd Cymru am 1:43 pm ar 3 Ebrill 2019.
Rwy'n sylweddoli bod eich prif bryder yma yn ymwneud â threth trafodiadau tir amhreswyl, ac wrth gwrs mae gennym gyfradd dreth ddechreuol is ar gyfer prynu eiddo busnes yma yng Nghymru nag o dan dreth dir y dreth stamp, ac mae hyn yn golygu bod pob busnes sy’n prynu eiddo hyd at £1.1 miliwn yng Nghymru naill ai'n osgoi talu unrhyw dreth o gwbl neu'n talu llai nag y byddent o dan dreth dir y dreth stamp. Mae hyn o fudd mawr i fusnesau bach a chanolig ledled y wlad.
Yn ystod blwyddyn gyntaf y dreth trafodiadau tir, amcangyfrifir y byddai tua naw o bob 10 trafodiad yn osgoi talu’r dreth trafodiadau tir neu byddai'r swm yn llai nag y byddai wedi bod o dan dreth dir y dreth stamp ar gyfer trafodiadau amhreswyl. Felly, rwy'n credu bod y camau a gymerwyd gennym yn sicr o fudd i fusnesau bach a chanolig. Rwy'n deall y pryder ynglŷn â’r 1 y cant ychwanegol ar y gyfradd uwch. Fodd bynnag, credaf ei bod yn llawer rhy gynnar i ddod i gasgliad ynghylch yr effaith a gafodd hynny ar ymddygiad, os o gwbl, ac mae'n werth cofio hefyd fod y flwyddyn cyn i'r dreth trafodiadau tir ddod yn weithredol yn flwyddyn eithriadol o ran derbyniadau treth neu o ran trafodiadau ar yr eiddo gwerth uwch. Felly rwy'n meddwl ei fod yn rhywbeth yr ydym yn ei wylio'n agos. Byddwn yn cael y ffigurau alldro ym mis Mehefin eleni, felly bydd gennym well dealltwriaeth o ymddygiad y flwyddyn gyntaf o leiaf.