Part of 1. Cwestiynau i'r Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd – Senedd Cymru am 1:48 pm ar 3 Ebrill 2019.
Diolch am yr ymateb hwnnw, ac rwyf innau hefyd yn sicr yn rhannu'r pryder am effeithiau gadael yr Undeb Ewropeaidd ar ddyfodol cyllid ymchwil a datblygu yng Nghymru. Daw arian ymchwil a datblygu o lawer o ffynonellau gwahanol, wrth gwrs, a busnes yw'r ffynhonnell fwyaf o arian o bell ffordd, ond gadewch imi edrych ar addysg uwch. Dengys ffigurau diweddar fod cyfanswm yr arian a werir ar ymchwil a datblygu addysg uwch yn y DU oddeutu £6.5 biliwn. O'i ddadansoddi, gwelwn fod gwariant y pen yng Nghymru yn £86. Yn Llundain a'r siroedd cartref yn Lloegr, mae'n £275 y pen—gwerir bron 60 y cant o gyfanswm y gwariant ymchwil a datblygu mewn addysg uwch yn ne-ddwyrain Lloegr. Mae prifysgolion eu hunain, wrth gwrs, yn denu'r cyllid ymchwil a datblygu hwnnw eu hunain, ond byddai'n anghywir awgrymu na allai Llywodraeth Cymru fod yn ddylanwadol o ran gweld faint yn fwy o arian y gallem ei ddenu i mewn i Gymru. Mae llawer o gronfa bresennol y DU o gyllid ymchwil a datblygu yn mynd i mewn i'r hyn a elwir yn 'driongl euraidd', rhwng Rhydychen a Chaergrawnt a phrifysgolion Llundain, ac oherwydd eu hanes ym maes ymchwil a datblygu maent yn gallu curo llawer o'r gystadleuaeth a hawlio cyfran fawr o'r arian. Ond a yw'r Gweinidog yn cytuno â mi ei bod yn bryd bellach i Lywodraeth Cymru ddechrau dadlau'r achos o ddifrif dros greu cronfa Cymru—cronfa warchodedig i Gymru—o gyllid ymchwil a datblygu, y gallai ein prifysgolion wneud cais am gyllid ohoni er mwyn cynyddu'r gwariant yn y sector hwn yng Nghymru?