Part of 1. Cwestiynau i'r Gweinidog Addysg – Senedd Cymru am 2:07 pm ar 1 Mai 2019.
Wrth siarad â phenaethiaid yn y Rhondda, ymddengys bod eu swydd yn ymwneud i'r un graddau â chyfrifyddu clyfar ag y mae â darparu cyfeiriad, arweinyddiaeth ac ysgogiad i staff. Yn yr awdurdod lleol sy'n gyfrifol am y Rhondda, mae gan rai ysgolion uwchradd fwy na £0.5 miliwn o ddyled. Ceir pwysau i fantoli'r llyfrau, ond mae gwasanaethau eisoes wedi'u torri i'r asgwrn, felly yr unig ffordd o wneud y toriadau pellach hynny yw drwy ddiswyddo nifer fawr o staff, sy'n anghynaladwy. Bydd hyn, wrth gwrs, yn niweidio addysg ein plant, a dylai eu haddysg fod yn brif flaenoriaeth inni.
Rwyf wedi codi'r materion ynghylch y £0.5 biliwn, bron â bod—bron un rhan o bump o'r holl wariant a ddyrennir i ysgolion—o'r gyllideb addysg a gedwir yn ôl rhag y rheng flaen gan gonsortia neu awdurdodau lleol yn ôl undebau'r athrawon. Nawr, gwn eich bod yn anghytuno â'r ffigur hwnnw. Felly, pa gyngor a chefnogaeth y gallwch ei roi i'n harweinwyr mewn addysg sy'n wynebu penderfyniadau ariannol anodd iawn yn y dyfodol agos oni bai eich bod yn gwneud rhai newidiadau?