Cwestiynau Heb Rybudd gan Lefarwyr y Pleidiau

Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru am 2:38 pm ar 1 Mai 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 2:38, 1 Mai 2019

(Cyfieithwyd)

Wel, hoffwn ddiolch i'r Aelod am ei safbwynt diddorol diweddaraf a dod â hi'n ôl i realiti. Mae'r heriau anochel yn bodoli i ofal cymdeithasol ledled y Deyrnas Unedig, gan gynnwys yma yng Nghymru. O fewn y gostyngiadau sylweddol a wnaed i'n cyllideb gan Lywodraeth Geidwadol y DU y mae hi'n ei chefnogi ac wedi ymgyrchu drostynt, rydym wedi gwneud dewisiadau gonest ynglŷn â rhannu adnoddau rhwng iechyd, llywodraeth leol a phob gwasanaeth cyhoeddus arall ac arian a wariwn ar gefnogi'r economi. Pe bai'r Ceidwadwyr yn Llywodraeth y Deyrnas Unedig o ddifrif ynghylch datrys y mater hwn, byddent wedi gwneud rhywbeth yn ei gylch. Rydym wedi cael addewid o Bapur Gwyrdd, nid papur gan Damian Green, i ddeall beth y mae Llywodraeth y DU yn mynd i'w wneud ar hyn. Mae wedi'i ohirio dro ar ôl tro ar ôl tro.

Cafodd comisiwn Dilnot, a oedd i fod i helpu i symud y mater hwn yn ei flaen, ei gladdu gan y Llywodraeth Geidwadol yn ystod y tymor diwethaf. Y gwir amdani yw y gallem fod wedi gwneud mwy o gynnydd ledled y Deyrnas Unedig pe bai Llywodraeth y DU wedi bod yn onest yn hyn o beth ac wedi gweithredu yn hytrach na chicio'r penderfyniad hwn ymhellach i lawr y ffordd. Yma yng Nghymru, mae gennym grŵp rhyngweinidogol a gadeirir gennyf sy'n ystyried y broses o dalu am ofal cymdeithasol yn y dyfodol, ac i ystyried sut y cynhyrchwn fwy o arian i fynd i mewn i'n system gofal cymdeithasol. Ac nid yw hynny'n deillio o'r rhyddid i ddewis mewn unrhyw ffordd, ac os ydym am i fwy o adnoddau fynd i mewn, ceir dewisiadau anodd ynglŷn ag o ble y daw'r arian hwnnw ac a ydym yn barod i ariannu hynny mewn amrywiaeth o ffyrdd gwahanol.

Yn hytrach nag ystyried hyn yn unig, awgrymaf fod angen i Lywodraeth y DU gydnabod eu bod yn gyfrifol am y sefyllfa o ran cyllid gofal cymdeithasol, ac mae'n ymwneud unwaith eto â'r dewis ynghylch cyni. Dewch â chyni i ben—mae gwahanol ddewisiadau y gall pob Llywodraeth yn y Deyrnas Unedig eu gwneud. Dewch â chyni i ben, a bydd eich cydweithwyr Ceidwadol sy'n rhedeg cynghorau yn Lloegr yn cael setliad gwahanol, oherwydd, peidiwch â derbyn fy ngair i ar hyn, ond mae'r dewisiadau y mae eich Llywodraeth wedi'u gwneud ar draws y Deyrnas Unedig wedi arwain at ganlyniadau hyd yn oed yn fwy difrifol yn Lloegr nag yn unrhyw ran arall o'r DU. Maent yn edrych ar y ffordd y mae llywodraeth leol Cymru wedi cael ei thrin ac maent yn cydnabod bod bargen well o lawer ar gael i lywodraeth leol yma am fod gennym Lywodraeth Lafur yng Nghymru sydd wedi cydbwyso ein hadnoddau ac wedi blaenoriaethu gwasanaethau lleol.