Diolch, Lywydd. Mae'n 1 Mai heddiw, Diwrnod Rhyngwladol y Gweithwyr, a dydd Sul oedd y Diwrnod Rhyngwladol i Gofio Gweithwyr. Ar y ddau ddyddiad, rydym yn cydnabod cyfraniad ac aberth pobl sy'n gweithio ar draws y byd i'n heconomi a'n cymdeithas a'u brwydr fyd-eang dros gyfiawnder cymdeithasol a chydraddoldeb.

Yng Nghymru, mae'r coffâd hwn yn arbennig o berthnasol wrth i ni gofio aberth bywyd ac iechyd ein glowyr, gweithwyr dur, gweithwyr y sector diwydiannol, gweithwyr y sector cyhoeddus a'u hundebau llafur, sy'n gonglfeini ein cymunedau ac a luniodd werthoedd ein cymdeithas. Bob blwyddyn, mae mwy o bobl ar draws y byd yn cael eu lladd yn y gwaith nag mewn rhyfeloedd. Nid yw'r rhan fwyaf yn marw o anhwylderau dirgel neu mewn damweiniau annisgwyl—maent yn marw oherwydd bod cyflogwr wedi penderfynu nad oedd eu diogelwch mor bwysig â hynny, nad oedd yn flaenoriaeth.

Cynhelir y Diwrnod Rhyngwladol i Gofio Gweithwyr bob blwyddyn ar 28 Ebrill ac mae'n coffáu'r gweithwyr hyn a'r rhai sy'n anabl, wedi'u hanafu, neu'n sâl fel arall o ganlyniad i'w gwaith. Mae undebau llafur ar draws y byd yn trefnu digwyddiadau, gwylnosau a gweithgareddau eraill i nodi'r diwrnod.

Mae slogan y Diwrnod Rhyngwladol i Gofio Gweithwyr yn dweud y dylem gofio'r meirw ac ymladd dros y byw, ac mae'n ein hatgoffa, nid yn unig am y rhai sydd wedi talu'r pris eithaf am helpu i greu cyfoeth gwlad, ond hefyd nad oes angen i drasiedïau o'r fath ddigwydd ac nad oes modd gwireddu'r dyhead hwn heblaw drwy ymgyrchu dros ddatblygu deddfwriaeth iechyd a diogelwch effeithiol, drwy orfodi deddfau a chosb tramgwyddau presennol, a thrwy roi pobl o flaen elw.

Yng Nghymru, cofnodwyd 54 o farwolaethau gweithwyr yn sgil damweiniau yn y gwaith dros y pum mlynedd diwethaf. Fodd bynnag, mae cannoedd yn fwy o bobl yn parhau i farw bob blwyddyn yng Nghymru oherwydd clefydau sy'n gysylltiedig â gwaith, megis asbestosis, niwmoconiosis a chlefydau a chanserau eraill ar yr ysgyfaint. Mae Diwrnod Rhyngwladol y Gweithwyr yn gyfle i fyfyrio ar ymdrechion parhaus pobl sy'n gweithio i sicrhau swyddi gweddus, amodau gweddus, cydraddoldeb a chyfiawnder cymdeithasol. Yma yng Nghymru, mae'n rhaid i'r Cynulliad hwn aros ar flaen y gad yn y frwydr hon.