Part of the debate – Senedd Cymru am 3:53 pm ar 1 Mai 2019.
Ie, rwy'n credu mai'r hyn sydd dan sylw yma yw y bydd amgylchiadau unigol ym mhob achos, ac rydym wedi cytuno fel pwyllgor y dylai'r gweithdrefnau sydd ar waith yn Llywodraeth Cymru fod yn ddigon cadarn fel y gellir ystyried yr amgylchiadau unigol hynny, ac os oes unrhyw awgrym fod angen arolwg, dylai ddigwydd, ac os gellir diystyru arolwg yn gyfan gwbl, gall hynny ddigwydd hefyd. Ond yn amlwg, aeth rhywbeth o'i le yn yr achos hwn. Ond diolch, Mike.
Bethan Sayed, gwn i'ch pwyllgor wneud cryn dipyn o waith yn y maes hwn. Roeddem yn hapus i dderbyn y cais i edrych yn fanylach arno, fel y gwyddoch, o safbwynt budd y cyhoedd—o safbwynt gwerth am arian cyhoeddus. Rwy'n falch i chi ei gyfeirio atom. Gwnaethoch bwynt diddorol yn eich cyfraniad nad oedd y model y mae Llywodraeth Cymru'n dibynnu arno yn addas i Gymru. Nid wyf yn siŵr a wnaethom y pwynt hwnnw yn ein hadroddiad—awgrymwyd hynny yn ein tystiolaeth—ond credaf ei fod yn fater sy'n ganolog i hyn yn ôl pob tebyg, sef yn sicr, os ydym yn mynd i geisio cyflawni'r mentrau hyn yn y dyfodol i annog y diwydiant teledu a ffilm yng Nghymru, mae'n bwysig fod y model sy'n cael ei ddefnyddio yn addas i Gymru. Byddwn yn aml yn sôn am ddatganoli'n creu budd o fod yn addas i Gymru, ond mae'n ymddangos weithiau, wrth inni fwrw ati i ddatganoli ymhellach, nad ydym yn defnyddio modelau sy'n addas, felly mae hwnnw'n faes y dylid edrych arno, felly rwy'n falch ichi ei godi. Efallai na ddylai fod disgwyl i Lywodraeth Cymru gael yr holl brofiad ac arbenigedd angenrheidiol yn y meysydd hyn ar ddechrau menter o'r fath, ond mae angen iddynt allu cael y gallu i wybod ble mae'r bylchau a cheisio llenwi'r wybodaeth honno.
Suzy Davies, unwaith eto, roeddech yn pryderu am y diffyg tryloywder a mater cyfrinachedd masnachol, sy'n codi dro ar ôl tro yn ein dadleuon yn yr adeilad hwn. Credaf i chi ddweud nad yw'n glogyn anweledigrwydd, a soniasoch am Harry Potter hefyd, gan barhau â'r cyfeiriadau ffilm a chyfryngau. Da iawn, Suzy. Oes, mae angen i ni sicrhau nad yw'r clogyn anweledigrwydd, cyfrinachedd masnachol, yn cael ei ddefnyddio yn y ffordd honno a'i fod yn cael ei ddefnyddio mewn ffyrdd sy'n briodol.
A gaf fi ddiolch i'r Dirprwy Weinidog am ei ymateb calonogol iawn heddiw, ac am y ffordd y mae wedi ymateb i'r argymhellion—yn wir, i Lywodraeth Cymru am dderbyn y rhan fwyaf o'n hargymhellion? Fel y dywedais, rwy'n cydnabod bod rhesymau rhesymegol dros wrthod argymhelliad 8, ond gofynnaf yn barchus ichi lynu wrth ysbryd yr argymhelliad hwnnw yn y dyfodol a'r holl bwyntiau a wneuthum yn gynharach—sef bod Llywodraeth Cymru yn gwybod p'un a oes angen arolwg ai peidio, ac nad ydym yn y sefyllfa hon eto yn y dyfodol.
A gaf fi ddiolch i'r Gweinidog hefyd am ei gyfeiriad at Cymru Greadigol? Nid wyf am roi gormod o sylw i hyn, oherwydd fe wnaethoch ddatganiad ar hynny ddoe, ac mae'n enghraifft o strategaeth sy'n cael ei dilyn a'i datblygu ar hyn o bryd, felly dyna'r union fath o faes lle byddem yn gobeithio nad yw'r gwersi a ddysgir yma yn mynd i mewn i ddogfen i'w gadael ar silff lychlyd yn rhywle, ond eu bod yn cael eu hymgorffori yn y broses o lunio polisïau cyfoes a modern, fel bod yr hyn y mae pawb ohonom am ei weld—sef gwelliant yn y sefyllfa yn y dyfodol—yn digwydd mewn gwirionedd.
Felly, yn gryno, Ddirprwy Lywydd, a gaf fi ddiolch i bawb a gyfrannodd at y ddadl heddiw, i Aelodau'r Cynulliad, aelodau'r pwyllgor diwylliant yn benodol, sydd wedi cyfrannu agwedd werthfawr at y ddadl heddiw? A gaf fi hefyd ddiolch i'r Dirprwy Weinidog am ei ymateb? Mae materion ehangach yn y fantol yma, neu yn hytrach, mae yma wersi i'w dysgu ar draws Llywodraeth Cymru i gyd, nid un adran yn unig, ac mae angen taro cydbwysedd. Yn sicr, fel pwyllgor, nid oeddem am weld creadigrwydd yn cael ei fygu, yn sicr nid oeddem am gau'r drws ar gyfleoedd ffilm a theledu i Gymru yn y dyfodol a chynyrchiadau a wneir yma yng Nghymru ac yn wir, yma yng Nghaerdydd. Felly, roeddem yn ofalus iawn o ran y modd y lluniasom yr adroddiad, a gobeithio bod hynny wedi'i werthfawrogi. Ond mae'n rhaid taro'r cydbwysedd cywir. Yn y pen draw, rhaid diogelu buddiannau'r trethdalwr hefyd ac mae angen inni sicrhau yn y dyfodol, pan wneir y mathau hyn o benderfyniadau, fod y profiad cywir, yr arbenigedd cywir—os nad yw yno ar y dechrau, yn cael ei ddwyn i mewn i Lywodraeth Cymru—fel y gall trethdalwyr Cymru fod yn hyderus fod arian cyhoeddus yn cael ei wario'n effeithiol.