Part of the debate – Senedd Cymru am 5:32 pm ar 1 Mai 2019.
Rwy'n falch iawn o gael cyfle i siarad yn y ddadl hon, gan ei bod hi'n ddeng mlynedd ar hugain ers y trychineb niwclear yn Chernobyl, ac mae gwaddol y trychineb yn parhau i fod gyda ni, ac efallai ein bod yn cofio pob Chernobyl arall posibl sy'n bodoli mewn gorsafoedd niwclear a leolwyd o amgylch ardaloedd lle ceir gwrthdaro mewn rhannau amrywiol o'r byd. Nid yn gymaint deall, gwybod a bod yn ymwybodol o'r holl bethau sy'n digwydd i'r blaned hon yw fy mhryder, ond yn hytrach sut y mae cyflawni newid gwirioneddol.
Eleni, byddaf yn 65. Y flwyddyn nesaf, rwy'n gymwys i gael pensiwn gwladol. Ymhen 20 mlynedd, mae'n fwy na thebyg na fyddaf yma. Fy nghenhedlaeth i yw'r genhedlaeth sydd wedi dinistrio'r blaned hon, sy'n parhau i ddinistrio'r blaned hon, a'n gwaddol i'r genhedlaeth iau yw datrys y camgymeriadau y mae ein cenhedlaeth ni wedi'u gwneud mewn gwirionedd. Felly, pan welsom blant ysgol ar y strydoedd, pobl ifanc yn meddiannu'r strydoedd, yn meddiannu ysgolion, yn protestio, rwy'n rhoi fy nghefnogaeth lawn i hynny ac nid wyf yn derbyn beirniadaeth y bobl hynny oherwydd yr hyn a wnânt yw mynegi yn awr eu perchenogaeth ar y gwaddol rydym yn ei adael iddynt: gwaddol sydd wedi gwthio'r blaned at y pwynt tipio bron iawn.
Roedd gennyf ddiddordeb mawr mewn pedair o alwadau'r streicwyr ysgol ar yr hinsawdd. 'Y Llywodraeth i ddatgan argyfwng hinsawdd': wel, rydym yn symud tuag at hynny, a gobeithio y bydd hynny'n digwydd yn San Steffan cyn bo hir. 'Y cwricwlwm cenedlaethol i fynd i'r afael â'r argyfwng ecoleg fel blaenoriaeth': mae'n dechrau gwneud hyn, ond wrth i ni siarad am ein cwricwlwm yn awr, rwy'n credu bod y pwynt hwnnw'n berthnasol tu hwnt o ran deall y cysylltiad rhwng y gymdeithas sydd gennym a'r gwaddol amgylcheddol. Rwy'n hoff iawn o ddyfyniad gan Naomi Klein, a ddywedai yn y bôn, ei bod hi bellach yn rhyfel rhwng ein system economaidd a'n system blanedol. Neu, yn fwy cywir, mae ein heconomi'n rhyfela yn erbyn sawl math o fywyd ar y ddaear, gan gynnwys bywyd dynol.
Nid deddfau natur yw'r hyn sydd angen newid, ond deddfau'r economi sy'n galw am fwy a mwy o ehangu heb fawr o sylw i'r amgylchedd.
Lywydd, y feirniadaeth fwyaf a wnaeth llawer o'r bobl ifanc a glywsom ar y cyfryngau cymdeithasol ac a welsom ar y teledu yw bod gwleidyddion yn dda am ddweud geiriau ond nad ydym yn dda iawn am weithredu. Wel, rwy'n meddwl bod ein pobl ifanc wedi dangos eu bod yn barod i weithredu, ac y byddant yn gweithredu, ac rwy'n eu cefnogi'n llwyr i weithredu mewn ymgyrch o'r fath oherwydd os na allwn gyflawni, yr unig bobl a all ddiogelu dyfodol ein hamgylchedd a'n planed mewn gwirionedd fydd y bobl ifanc sy'n gweithredu, yn ymladd ac yn amddiffyn ar gyfer eu dyfodol. Diolch.