Llywydd, rwyf wedi bod yn ceisio, wrth baratoi rhywbeth i'w ddweud heddiw, dwyn i gof 1999, ac wrth imi edrych o gwmpas yr oriel, mae'n ymddangos yn dasg anos fyth i geisio cofio'r pethau a oedd yn bwysig inni bryd hynny. Ac ar ôl 20 mlynedd o ddatganoli, mae hyn, yn anochel, yn ennyd i fyfyrio ar ein hanes cyffredin. Yr hyn yr wyf yn bwriadu ei wneud yw, drwy fyfyrio ar faterion o safbwynt 1999, ceisio nodi rhai o'r pethau hynny y credaf y byddem ni wedi cael ein siomi ar yr ochr orau ynddyn nhw pe baem ni'n gwybod bryd hynny beth a oedd yn mynd i ddigwydd dros yr 20 mlynedd hynny. Ond byddaf yn meddwl hefyd am y pethau hynny y byddem ni wedi bod yn siomedig yn eu cylch dros yr 20 mlynedd diwethaf ac, yn olaf, yn edrych ymlaen at rai heriau newydd, ac yn arbennig heriau y credaf na fyddem ni efallai wedi rhagweld 20 mlynedd yn ôl y byddai'n rhaid inni eu hwynebu yn y Gymru gyfoes. A, Llywydd, gan fod rhai ohonom ni 20 mlynedd yn hŷn hefyd, rwy'n mynd i gynnig pum myfyrdod ym mhob un o'r tri chategori hynny, yn bennaf oherwydd y byddan nhw'n fy helpu i'w cofio nhw, ond yn rhannol oherwydd fy mod i'n gobeithio y bydd hi'n haws dilyn rhywfaint o hyn hefyd.

Rwyf am ddechrau os caf i, gydag un arsylwad personol yn unig. Cyrhaeddais yma yn y Cynulliad Cenedlaethol cyn i flwyddyn gyntaf datganoli ddod i ben, ac mae'n hawdd anghofio pa mor sigledig yn wir oedd y cychwyn hwnnw—canlyniad agos y refferendwm ac ethol yn 1999 gweinyddiaeth leiafrifol ansicr. Erbyn i mi gyrraedd yma, roedd tri o'r pedwar arweinydd plaid a oedd wedi dechrau yn y flwyddyn gyntaf honno o ddatganoli eisoes wedi eu disodli. Roedd un wedi ei drechu ar lawr y Cynulliad, roedd un wedi ei ddisodli gan gyd-Aelodau ac roedd un yn ymddangos gerbron llys y Goron Kingston—[chwerthin.]—mewn achos yn cynnwys, fel y cofiaf, pizza ac, yn ôl y sôn, eisiau treulio mwy o amser gyda theuluoedd pobl eraill na'i deulu ei hun.