Llywydd, rwy'n credu ei bod yn rhyfedd pa mor aml, mewn gwirionedd, y mae pizza wedi chwarae rhan yn hanes Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Yn fuan, bydd myfyriwr doethuriaeth o ddifrif yn ceisio cyfweld ag Aelodau yma i drafod arwyddocâd pepperoni yn hanes datganoli. Ond byddant yn gwneud hynny oherwydd, yn y cyfnod cynharaf oll hwnnw, fy atgof i o ddod yma yng ngwanwyn y flwyddyn 2000, oedd bod llwyddiant y sefydliad yn bell o fod yn sicr, a'i fod yn ymddangos bod y lle yn y fantol. Mae popeth rwy'n ei ddweud am yr 20 mlynedd a ddilynodd wedi'i seilio ar fy marn i fod y ffaith bod y sefydliad hwn yn rhan o ddarlun gwleidyddol Cymru a gymerir yn ganiataol erbyn hyn, yn gyflawniad ynddo'i hun, ac ni fyddai neb, 20 mlynedd yn ôl, wedi teimlo mor hyderus am hyn.

Felly, hoffwn i ddechrau gyda phum pwynt rwy'n credu y byddai'r rhai hynny a fu'n gysylltiedig yn y dyddiau cynnar hynny—. Pe byddech wedi dweud wrthyn nhw bryd hynny y byddai hyn yn digwydd dros 20 mlynedd, bydden nhw wedi meddwl bod yr holl bethau hyn yn syndod dymunol. Rwy'n credu, pe byddech chi wedi dweud wrth bobl 20 mlynedd yn ôl, y byddai Cynulliad Cenedlaethol Cymru, ar yr adeg hon yn ein hanes ni, yn Senedd a chanddo bwerau deddfu llawn, fod y pwerau deddfu hynny wedi'u cymeradwyo mewn ail refferendwm a bod y refferendwm hwnnw wedi'i ennill yn gwbl bendant, byddai'r bobl hynny a oedd yn enwog am dreulio'u hamser yn dadlau'r Gorchymyn Tatws o'r Aifft llai, rwy'n credu, wedi eu synnu'n fawr iawn o gael gwybod am ystod a dyfnder y cyfrifoldebau a oedd wedi'u huno yn yr 20 mlynedd hynny o ran y Cynulliad Cenedlaethol hwn.

Rwy'n credu, yn ôl ym 1999, y byddai pobl wedi synnu pe byddent wedi dysgu y byddai'r Cynulliad Cenedlaethol hwn, o fewn dau ddegawd, yn arfer cyfrifoldebau cyllidol cwbl newydd, nid am y tro cyntaf mewn 20 mlynedd, ond, fel y gwyddom ni, am y tro cyntaf mewn 800 mlynedd yma yng Nghymru, fod y tâl 'Senedd arian poced' hwnnw a fyddai'n cael ei godi ar y Cynulliad Cenedlaethol yn ystod y degawd cyntaf—ein bod yn gorff y rhoddwyd arian iddo gan rywun arall i'w wario ond heb unrhyw gyfrifoldeb dros godi'r arian hwnnw—o fewn 20 mlynedd, y byddai hynny wedi dod i ben a bod y £5 biliwn o drethiant a godir yma yng Nghymru yn cael ei godi oherwydd penderfyniadau sy'n cael eu gwneud bob blwyddyn yma ar lawr y Cynulliad Cenedlaethol hwn.

Rwy'n sicr yn credu, yn fy nhrydydd pwynt, pe byddech wedi dweud wrth bobl ym 1999 y byddai lefelau anweithgarwch economaidd yng Nghymru o fewn 20 mlynedd yn is na gweddill y Deyrnas Unedig, y byddai pobl yn ei chael yn anodd iawn credu hynny. Oherwydd roedd 1999 yn cyd-daro â'r lefelau uchaf o anweithgarwch economaidd yma yng Nghymru, ac roedd y bwlch rhwng anweithgarwch economaidd yma a gweddill y Deyrnas Unedig ar ei fwyaf. Rwy'n credu pe byddai pobl wedi meddwl, mewn 20 mlynedd, yn fwy na dileu'r bwlch hwnnw, y byddai hyd yn oed wedi troi'n sefyllfa lle'r oeddem i fod yn well na gweddill y Deyrnas Unedig, y byddai pobl wedi cael eu synnu'n fawr iawn ar yr ochr orau.

Ac rwy'n credu, yn fy mhedwerydd pwynt, pe byddech wedi disgrifio'r newidiadau diwylliannol sylweddol a oedd wedi digwydd mewn dau ddegawd, y byddai wedi bod yn anodd argyhoeddi pobl ym 1999 y gallai'r holl bethau hyn fod wedi digwydd hefyd. Pe byddech wedi dweud wrth bobl bryd hynny y byddai ysmygu wedi diflannu o fannau cyhoeddus caeedig ym mhob man yng Nghymru—oherwydd, ym 1999 roedd pobl yn ysmygu ym mhob man. Roedden nhw'n ysmygu mewn ystafelloedd caeedig. Roedden nhw hyd yn oed yn ysmygu mewn bwytai. Roedden nhw'n ysmygu lle'r oedd plant yn bresennol. A heddiw, pe byddech yn gweld hynny'n digwydd yma yng Nghymru byddai'n frawychus, dim ond 20 mlynedd yn ddiweddarach.