Part of the debate – Senedd Cymru am 5:24 pm ar 7 Mai 2019.
Er bod hon yn wythnos o ddathlu, gadewch inni hefyd oedi, fel y gwnaethom ni yn gynharach y prynhawn yma, i gofio am ein cyd-Aelodau nad ydyn nhw gyda ni bellach: Val Feld, Brynle Williams, Phil Williams, Peter Law, a'n cyn Brif Weinidog, Rhodri Morgan. Roedd eu colli yn golled enfawr i'w teuluoedd, i'w cydweithwyr ac i'r wlad hon. Ac, wrth gwrs, ein colledion diweddaraf, Carl Sargeant a Steffan Lewis—dau aelod o'r Cynulliad a oedd wedi ymrwymo i'w pleidiau a'u hetholwyr ac a oedd yn meddu ar ddiffuantrwydd a barodd iddyn nhw ymdrin yn angerddol â materion a oedd yn agos at eu calonnau. Pwy all anghofio rhai o gyfraniadau dewr ac ingol Steffan yn y Siambr hon, pan ddywedodd wrthym ni:
Mae bywyd yn rhy fyr o lawer i beidio â dweud yr hyn yr ydych chi'n ei gredu a chredu'r hyn yr ydych chi'n ei ddweud ynghyd â geiriau Jack Sargeant, mab Carl, sydd wedi olynu ei dad yn y Siambr hon gyda'r fath urddas, y dylai ei gri am wleidyddiaeth fwy caredig fod yn ganllaw i ni i gyd? Dau o'n lleisiau ieuangaf erioed, gyda'r doethaf o eiriau.
Ychydig dros deugain mlynedd sydd wedi mynd heibio ers i'r syniad o Gynulliad Cenedlaethol gael ei wrthod yn llwyr gan etholwyr Cymru. Mewn cyferbyniad llwyr, erbyn 1999, roedd y penseiri cynnydd yr ydym ni i gyd yn ddyledus iddyn nhw wedi ennill calonnau a meddyliau, ac wedi gosod cerrig sylfaen cyntaf y Gymru newydd. Rydym ni, Aelodau Cynulliad etholedig a staff, wedi goruchwylio adeiladu ein democratiaeth newydd dros yr 20 mlynedd diwethaf, a seneddwyr ifanc heddiw ac eraill fydd yma i barhau â'n gwaith. Nid ydyn nhw erioed wedi byw mewn Cymru heb ei Senedd ei hun. Iddyn nhw, bydd datganoli un diwrnod yn atgof pell sy'n perthyn i gyfnod cyn i lywodraethu ein materion ein hunain ddod yn gyflwr naturiol i'n cenedl, yn union fel y mae i bob cenedl.
Fe orffennaf i drwy ddwyn y bore hwnnw i gof unwaith eto, y bore da hwnnw, y bore da iawn hwnnw yng Nghymru. Wel, nid yw hi hyd yn oed yn amser cinio eto, ac mae gan y diwrnod llawer mwy ar ein cyfer. Diolch yn fawr iawn. [Cymeradwyaeth.]