Part of the debate – Senedd Cymru am 4:17 pm ar 8 Mai 2019.
Rydym wedi gweld methiannau o ran cynllunio'r gweithlu hefyd, ac un enghraifft ddiweddar y tynnais sylw ati yma yn y gorffennol, wrth gwrs, oedd sefyllfa chwerthinllyd nyrsys yn hyfforddi ym Mhrifysgol Glyndŵr Wrecsam, ond yn methu cael lleoliadau gwaith i lawr y lôn yn Ysbyty Maelor Wrecsam ac o ganlyniad, wrth gwrs, yn gorfod mynd i'r GIG yn Lloegr ac i ymarfer preifat a'r nyrsys hynny'n cael eu colli i'r GIG yng Nghymru. Ddoe, gofynnais gwestiwn ynglŷn â chau ysbytai cymunedol, gan gynnwys Llangollen, y Fflint, Prestatyn, Blaenau Ffestiniog, a'r modd y mae'r sector preifat yn camu i mewn yn awr i lenwi bwlch y gwelyau a gollwyd.
Bu bron inni weld y staff GIG cyntaf yng Nghymru yn trosglwyddo i'r sector preifat dan gontract dialysis newydd wedi'i lunio gan adran y Gweinidog yn ddiweddar. Oherwydd bod y staff wedi cysylltu â ni, llwyddasom yn y pen draw i sicrhau na chawsant eu trosglwyddo, ond mae hynny'n dal i adael talpiau mawr o'r gwasanaeth arennol yng ngogledd Cymru, wrth gwrs, dan reolaeth uniongyrchol cwmnïau preifat. Clywsom am uned Tawel Fan, ac nid oes angen i mi ailedrych ar yr enghraifft benodol honno oherwydd, fel y cawsom ein hatgoffa, dywedwyd wrthym na fyddem byth yn gweld adroddiad o'r fath yn y dyfodol am fod y gwersi wedi cael eu dysgu
Wel, wyddoch chi, cawsom ddau uwch-adroddiad, fel y crybwyllais ar y dechrau, a oedd yn tynnu sylw at y graddau y mae angen i ddiwylliant y byrddau a'r ffordd y maent yn gweithredu newid, ac mae angen inni weld camau'n cael eu cymryd i newid y diwylliannau hynny. Ond yr hyn a welwn, wrth gwrs, yw bod gennym drydedd enghraifft ac adroddiad y coleg brenhinol yr wythnos diwethaf, sy'n tynnu sylw at yr un methiannau, a rhaid inni ofyn: beth a wnaed i newid y diwylliant pwdr sy'n bodoli yn rhai o'r byrddau hyn?
Mae'r symptomau yr un fath, wrth gwrs, fel rwyf wedi'u rhestru, ond nid wyf yn ymwybodol o un rheolwr a ddisgyblwyd am gyfrannu at y diwylliant hwn neu am ei gynnal. Yn wir, gwyddom am un rheolwr mewn swydd uwch gyda chyfrifoldeb am ofal cleifion yng Nghwm Taf a Betsi Cadwaladr yn ystod y cyfnodau dan sylw, ac a gafodd ei gyflogi mewn swydd debyg ar ôl sgandal Tawel Fan. Wrth gwrs, ar yr un pryd, cafodd meddygon a nyrsys eu diswyddo a bu'n rhaid iddynt wynebu ymchwiliadau troseddol am y sgandalau hynny, ond gall rheolwyr sy'n methu barhau i weithio.
Fel y dywedodd fy nghyd-Aelod, ef sy'n gyfrifol am berfformiad y byrddau hynny a'r prif weithredwyr hynny. Gwnaeth y Gweinidog benderfyniad clir yr wythnos diwethaf i ochri gyda hwy ac nid gyda chleifion, ac ni allwn ymddiried ynddo mwyach.