Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:17 pm ar 15 Mai 2019.
A gaf fi ddweud diolch am ein sicrhau nad ydym yn ôl yn yr un sefyllfa ag yr oeddem ynddi yn 2016? Rwy'n credu bod y buddsoddiad yn y ffwrnais chwyth a diddordeb y cwmni mewn cynhyrchu mwy o'i ynni ei hun yn arwydd da o hynny. Un neu ddau o gwestiynau'n unig oedd gennyf, oherwydd mae gan fy nghyd-Aelod Russell gwestiynau hefyd. Hoffwn ailadrodd rhai o'r cwestiynau a ofynnais pan oedd hi'n edrych yn debygol iawn y byddai'r uno neu'r gyd-fenter yn digwydd. Un o'r pethau a ofynnais ar y pryd oedd: beth sy'n debygol o ddigwydd o ran ymchwil a datblygu? Credaf efallai eich bod wedi ateb y cwestiwn hwnnw wrth ymateb i David Rees. Ar y pryd—rwy'n meddwl mai ymateb i gwestiwn brys neu gwestiwn amserol gan Helen Mary a wnaethoch—fe ddywedoch chi y byddech yn dosbarthu nodyn ynglŷn ag amodoldeb y telerau sydd wedi'u cynnig i Tata eisoes. Ar y pryd, roeddem yn gofyn, 'Wel, a fyddant yn gwneud cais i gael menter ar y cyd?' Ond nid wyf yn meddwl ein bod wedi cael y nodyn hwnnw eto, ac rwy'n meddwl y byddai'n ddefnyddiol, yn bennaf oherwydd y bydd yn ein hatal rhag gofyn yr un cwestiwn drosodd a throsodd.
O ran yr egwyddor fy mod yn gofyn yr un cwestiynau ag y buaswn wedi eu gofyn pe bai uno wedi digwydd, fe wnaethoch chi ddweud ar y pryd eich bod yn gobeithio y byddai'r cytundeb cyflogaeth yn cael ei ymestyn i 2026 gyda'r gyd-fenter. Os na fydd hynny'n digwydd, a fyddech yn dal i geisio'r estyniad hwnnw gan Tata fel y mae—ar yr un telerau, yn ôl pob tebyg? Fe sonioch chi hefyd am natur gystadleuol dur Cymru—mai'r hyn y chwiliwn amdano yw rhywbeth sy'n effeithlon ac yn gynhyrchiol. Mae'n debyg mai'r hyn rwy'n ei ofyn yw, a oes cynllun wrth gefn yma? Os nad yw'r uno'n digwydd, credaf mai'r hyn rwyf eisiau yw rhyw fath o sicrwydd ynglŷn â beth fyddai'n digwydd pe na bai'n digwydd, hynny yw, a oes unrhyw gytundebau esgrow wedi'u llunio ynghylch ymestyn cytundeb cyflogadwyedd? A oedd unrhyw beth arall wedi'i wneud ar ffurf ddrafft, os mynnwch, ac os na fydd yr uno'n digwydd, a oes sicrwydd na fyddwn yn cael ein taflu'n ôl ar unwaith i sefyllfa lle'r oedd pawb ohonom yn gofyn, 'Beth nesaf?' Nawr, rwy'n sylweddoli ei bod braidd yn rhy gynnar i ofyn y cwestiwn hwnnw, ond buaswn wedi hoffi bod yn siŵr fod yna gynllun wrth gefn. Mae'n debyg mai dyna rwy'n ei ofyn. Rwy'n credu mai dyna'r cyfan rwyf am ei ofyn ar hyn o bryd. Byddaf yn gwrando ar yr hyn y mae'r Aelodau eraill yn ei ddweud hefyd—yn fwyaf penodol, rwy'n tybio y gallai Trostre gael sylw yng nghwestiynau pobl eraill hefyd.