Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:50 pm ar 15 Mai 2019.
Weinidog, rwyf wedi clywed llawer o chwythu bygythion ar hyn ac rwy'n credu ei bod yn amser o bosibl inni gael ychydig o bersbectif. Mae hwn yn ddyfarniad sydd wedi'i seilio'n llwyr ar y papurau a gyflwynwyd ar gyfer cais rhagarweiniol am adolygiad barnwrol. Nid yw'n ddyfarniad rhwymol, nid yw'n gosod cynsail penodol, ond ceir un neu ddau o bwyntiau penodol ynddo sy'n eithaf pwysig.
Roedd yn gofyn i ba raddau y gellid gorfodi'r Ddeddf, ond yr hyn y mae'r barnwr yn ei ddweud yn glir iawn yw hyn: os oes modd ei gorfodi mewn llys barn, maent wedi cydymffurfio â'r Ddeddf beth bynnag. Hynny yw, fe wnaethant gymhwyso'r amcanion llesiant ac maent wedi eu bodloni. Mae hynny ynddo'i hun yn cadarnhau bod y Ddeddf wedi gweithio yn yr achos hwn mewn gwirionedd o ran y diwylliant a'r prosesau yr aethpwyd drwyddynt. Roeddwn yn rhan o gyfnodau cynnar y ddeddfwriaeth hon ac roedd llawer o ddadleuon yn ei chylch o ran sut y gellid drafftio maes mor anodd, ond mae hyn wedi'i gymeradwyo ar lefel y Cenhedloedd Unedig. Nawr, y gwir brawf ar yr effaith y mae'n ei chael a sut y mae'n gweithio yw pan gawn gyfle i drafod adroddiad blynyddol y comisiynydd cynaliadwyedd, a gallwch edrych ar y darlun cyffredinol.
Rwy'n cymeradwyo'r ddeddfwriaeth, gan fy mod o'r farn ei bod yn ddeddfwriaeth bwysig, ac mae braidd yn siomedig y byddai'r dyfarniad eithaf rhagarweiniol hwn, mae'n debyg, wedi bod yn destun apêl oni bai am y canfyddiad y cydymffurfiwyd â'r Ddeddf beth bynnag—. Ac efallai mai ar gam yn y dyfodol y dylid edrych i weld i ba raddau y mae modd ei gorfodi, ond nid wyf yn meddwl fod hynny'n unrhyw sail dros ei thanseilio a rhai o'r sylwadau gwenwynig a chwerylgar a wnaethpwyd am yr unigolyn dan sylw, y comisiynydd cynaliadwyedd, a chredaf y dylid gresynu'n fawr at hynny yn yr achos hwn.