1. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am ddefnyddio contractau'r sector cyhoeddus yng Nghymru? OAQ53883

Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn. Mae arloesi mewn contractau sector cyhoeddus yn cael effaith gadarnhaol yng Nghymru. Mae nifer y contractau a ddyfarnwyd drwy GwerthwchiGymru i gyflenwyr yng Nghymru yn 2018-19 wedi mwy na threblu ers 2014-15 ac mae'n 84 y cant erbyn hyn, o'i gymharu â gwaelodlin o 25 y cant.

Wnaf i ddim gofyn y cwestiwn o ba un a yw hynny mewn termau arian parod neu o ran cyfaint, ond y cwestiwn yr hoffwn i ei ofyn yw fy mod i'n credu os ydych chi eisiau rhoi contractau i gwmnïau lleol llai o faint, yna mae angen i faint y contract fod yn ddigon bach i gwmni lleol dendro. Os yw'r Prif Weinidog yn cytuno â'r datganiad hwnnw, a all ef amlinellu'r hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i sicrhau bod contractau'n cael eu hysgrifennu yn y fath fodd fel y gall y cwmnïau bach hyn dendro? Os yw'n anghytuno, a all ef amlinellu sut y mae Llywodraeth Cymru yn mynd i sicrhau bod cwmnïau lleol, llai yn gallu tendro am gontractau?

Diolchaf i Mike Hedges am y cwestiwn atodol yna. Rwy'n cytuno â'i osodiad cyntaf, ond, wrth gwrs, rydym ni'n disgwyl i gontractau gael eu rhannu. Dyna'r hyn y mae'r canllaw ceisiadau ar y cyd y mae Llywodraeth Cymru wedi ei lunio yn cynghori i gontractau mawr ei wneud, rhannu'r contractau hynny, ac, ar hyn o bryd, roedd 31 y cant o'r holl gontractau a hysbysebwyd ar GwerthwchiGymru y llynedd yn addas ar gyfer ceisiadau ar y cyd yn y modd hwnnw. Felly, er bod contractau mawr, rwy'n cytuno â'r hyn a ddywedodd Mike Hedges am eu rhannu fel y gallant fod yn ddigon bach i gwmnïau lleol dendro.

Wrth gwrs, mae llawer o gontractau sector cyhoeddus, Llywydd, islaw lefel Cyfnodolyn Swyddogol y Gymuned Ewropeaidd beth bynnag, a lefel yr OJEC yw lle yr anogir cynigion ar y cyd. Rydym ni'n ei gwneud yn ofynnol i bob contract gwerth dros £25,000 gael ei hysbysebu ar GwerthwchiGymru. Mae wyth deg y cant o'r holl gontractau hynny o dan y lefel OJEC, ac mae'r contractau hynny yn fwy deniadol i gwmnïau sy'n llai ac yn lleol. Wrth gwrs, rydym ni'n awyddus i gefnogi cwmnïau mawr Cymru hefyd. Yn y sector adeiladu, dyfarnwyd 76 y cant o gontractau neu fframweithiau o fwy na £0.25 miliwn neu fwy i gontractwyr o Gymru y llynedd.

Mae Mike Hedges fwy neu lai wedi gofyn fy nghwestiwn atodol i air am air, felly rwy'n meddwl ar fy nhraed. Ond os caf i ddefnyddio rhywfaint o brofiad personol—mae honno bob amser yn ffordd dda allan o'r problemau hyn—ychydig flynyddoedd yn ôl, cysylltodd prif swyddog gweithredol cwmni peirianneg bach yng Nghas-gwent â mi gan ddweud ei fod o'r farn bod system ffurflen gaffael Llywodraeth Cymru yn llawer haws ei llenwi na thros y ffin, a oedd yn glod i Lywodraeth Cymru, ond ar yr un pryd dywedodd ei bod yn fwy anodd i fusnesau llai, ar yr adeg honno o leiaf, gaffael y gwaith, ac roedden nhw'n aml yn mynd i gwmnïau mwy a oedd yn gallu gwneud cynigion mwy cystadleuol ymlaen llaw ar y cychwyn, na fyddent o reidrwydd wedi digwydd ymhellach i lawr. Felly, roedd ef yn gweithio yn Henffordd ac yn caffael yno.

Nid wyf i wedi cyfeirio ato gan ddefnyddio ei enw, ond gallaf gael yr ohebiaeth a gefais gyda'r gŵr bonheddig hwnnw i chi rywbryd eto. Ond ers i mi gael yr ohebiaeth honno, a allwch chi ddweud wrthym ni beth mae Llywodraeth Cymru wedi ei wneud i'w gwneud yn haws o lawer, yn unol â chwestiwn Mike Hedges, i gwmnïau bach gael mynediad at gyfleoedd caffael yng Nghymru?

Diolchaf i Nick Ramsay am y cwestiwn yna. Gwnaed ymdrechion nid yn unig i wneud y system yn haws i'w defnyddio, ond i wneud yn siŵr ei bod yn system fwy effeithiol fel bod cwmnïau bach yng Nghymru, yn enwedig pan eu bod yn gweithio gyda chwmnïau eraill mewn contract a rennir, yn gallu ennill gwaith yma yng Nghymru. Byddai gen i ddiddordeb, wrth gwrs, mewn gweld yr ohebiaeth y cyfeiriodd ef ati. Ond er mwyn rhoi gwahanol enghraifft i'r aelod o'r ffordd y mae pethau wedi newid, rydym ni yn y broses derfynol o osod contract fframwaith newydd ar gyfer athrawon cyflenwi yma yng Nghymru. Rydym ni wedi symud o gael un cyflenwr yn unig ar y contract hwnnw i gael mwy nag 20 o gontractwyr llawer llai erbyn hyn, pob un ohonyn nhw yn gallu cystadlu a chynnig gwasanaeth mewn ysgolion, a chaiff mwyafrif y contractau hynny eu gosod gyda chyflenwyr bach yng Nghymru.