Part of the debate – Senedd Cymru am 5:15 pm ar 21 Mai 2019.
Rwy'n croesawu yn fawr iawn ddatganiad y Llywodraeth heddiw, ac a gaf i ddweud y byddaf yn osgoi dweud unrhyw beth y mae John Griffiths a David Melding wedi'i ddweud hyd yn hyn, ond rwy'n cytuno â phopeth y mae'r ddau ohonyn nhw wedi'i ddweud? Y lleiaf y dylem ei ddisgwyl gan annedd yw ei bod yn ddiogel rhag y gwynt, yn dal dŵr ac yn bwysicach oll, yn ddiogel. Rwy'n credu mai dyna'r hyn y mae'n rhaid i bob un ohonom ei ddisgwyl.
Mae gan Lywodraeth Cymru enw da am hyrwyddo diogelwch tân. Ni oedd y wlad gyntaf yn y byd i'w gwneud hi'n ofynnol cael system chwistrellu mewn pob tŷ a fflat a gaiff ei adeiladu o'r newydd a'i addasu. Nid oes angen imi ddweud wrthych chi, Dirprwy Lywydd, am wrthwynebiad rhai adeiladwyr yn dweud y bydd yn ei gwneud hi'n amhosib, ac rwy'n credu bod y gwrthwynebiad hwnnw wedi diflannu erbyn hyn oherwydd rwy'n credu eu bod wedi sylweddoli ei bod hi'n bwysig a'i bod yn cadw pobl yn fyw. Rwy'n cefnogi polisi'r Llywodraeth i sicrhau ein bod yn datblygu'r sylfaen gref hon a bod Cymru'n parhau i arwain y ffordd o ran cadw pobl yn ddiogel yn eu cartrefi.
Rwy'n deall bod Llywodraeth Cymru yn derbyn holl argymhellion yr arbenigwyr mewn egwyddor. Y broblem wrth dderbyn pethau mewn egwyddor yw bod 'mewn egwyddor', i lawer ohonom ni sydd wedi eistedd yma ers sawl blwyddyn, wedi tueddu i olygu nad yw'r Llywodraeth yn mynd i wneud unrhyw beth am yr hyn a argymhellir mewn gwirionedd, ond nid ydynt yn barod i ddadlau am y peth. Dyna mewn gwirionedd fu ystyr 'mewn egwyddor' dros y blynyddoedd diwethaf. Felly, gobeithio bod eich 'mewn egwyddor' chi yn golygu eich bod yn derbyn mewn egwyddor eich bod yn mynd i ddod o hyd i ffordd o'i gyflawni mewn gwirionedd, yn hytrach na gwenu arnom ni neu wenu arnyn nhw a dweud, 'Mae hynny'n wych, ond wnawn ni ddim byd mewn gwirionedd.' Felly, fy nghwestiwn cyntaf yw: a wnewch chi ddarparu'r wybodaeth ddiweddaraf yn rheolaidd—nid wyf i'n disgwyl ar lafar, ond yn ysgrifenedig—a rhoi gwybod i'r Cynulliad pa un o'r rheini sydd wedi symud o fod mewn egwyddor i gael ei weithredu? Fyddwn i ddim yn disgwyl i chi ddod a dweud wrthym ni bob tro, ond nid yw datganiad ysgrifenedig ar hynny yn gofyn gormod yn fy marn i.
Rwy'n sylwi y gwnaethoch chi ddweud, fel y gwnaethoch chi fis diwethaf, y byddwch yn hyrwyddo ôl-osod systemau chwistrellu. Gwn fod nifer o bobl yn y sector preifat, sydd hefyd yn cynnwys rhai pobl sy'n berchen ar adeiladau, sy'n ei chael hi'n anhygoel o ddrud gorfod gwneud hynny. A fydd unrhyw gyfalaf trafodiadau yn cael ei ddefnyddio i gefnogi hyn trwy fenthyciadau ar gyfer fflatiau preifat a phobl sy'n berchen ar adeiladau? Oherwydd fy nealltwriaeth i o gyfalaf trafodiadau—ac rwy'n derbyn eich bod chi fwy na thebyg yn gwybod mwy na fi amdano—yw ei fod ar gael i'w ddefnyddio gan y sector preifat yn unig, ac felly byddwn i'n meddwl y byddai hyn yn ddefnydd da ohono.