3. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coridor yr M4 o amgylch Casnewydd

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:38 pm ar 4 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Russell George Russell George Conservative 3:38, 4 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Dywedodd Ian Price, Cyfarwyddwr CBI Cymru, heddiw fod hwn yn ddiwrnod tywyll i economi Cymru, gan dynnu sylw at y ffaith ein bod wedi cael degawdau o drafod, dros £40 miliwn wedi'i wario, ac nad oes yr un broblem wedi cael ei datrys hyd yn hyn. Fe ddywed ymhellach y bydd twf economaidd yn cael ei lethu, y bydd hyder yn y rhanbarth yn gwanhau, ac y bydd cost ffordd liniaru yn y pen draw yn codi. Dyna farn arweinwyr busnes ledled Cymru. Nawr, rydych wedi sôn heddiw, Prif Weinidog, am broses wirioneddol agored. Rydych wedi crybwyll y geiriau, 'Dyma bris byw mewn democratiaeth'. Ond, ar yr un pryd, rydych wedi mynd ati i atal craffu cyhoeddus gyda'r penderfyniad i atal yr adroddiad ar yr ymchwiliad cyhoeddus. Ac rydych wedi sôn eich bod wedi bod yn bodio drwy'r tudalennau hynny am fisoedd; nid ydym ni wedi cael y cyfle—nid yw ACau eraill wedi cael y cyfle i edrych ar yr adroddiad hwnnw. A gaf i ofyn ichi egluro, Prif Weinidog, pam na allech chi gyhoeddi'r adroddiad hwnnw heb y cyngor cyfreithiol sydd ynghlwm wrtho?

Rydych yn dweud bod cost y prosiect a'r gofynion posibl ar gyllideb gyfalaf Llywodraeth Cymru yn golygu nad ydych mewn sefyllfa i ddarparu cyllid ar gyfer y prosiect hwn. Daeth yr arolygydd i'r casgliad y byddai'r prosiect, wrth gwrs, yn golygu gwerth cadarn am arian ac yn cynnig manteision sylweddol. Rhoddodd eich economegydd eich hun yng Nghymru dystiolaeth i'r ymchwiliad cyhoeddus fod gan y prosiect gymhareb cost a budd o 2.0:2.2, gyda buddiannau economaidd o £2,12 biliwn. Felly, ydych chi ddim yn derbyn barn swyddogion Llywodraeth Cymru a'r rhai sy'n gweithio ar ran Llywodraeth Cymru a wnaeth yr achos hwn i'r ymchwiliad cyhoeddus ar eich rhan? Dywedodd y Gweinidog Trafnidiaeth yn 2016 y byddai'r darn newydd o'r M4 yn cael ei agor erbyn tymor yr hydref 2021. Roedd adeiladu'r ffordd ym maniffesto etholiadol y Blaid Lafur. Roedd yn addewid yn eich maniffesto yn 2016. Mae arweinydd yr wrthblaid ac aelodau eraill wedi gofyn y cwestiwn hwn: a ydych yn cydnabod bod yr addewid hwn wedi'i dorri'n llwyr erbyn hyn?

Hefyd, rydych wedi dweud y bydd y comisiwn arbenigol, fel y'i gelwir, yn cael ei benodi nawr. Wel, beth oedd pwrpas ymchwiliad cyhoeddus a gymerodd ddwy flynedd ac a gostiodd £44 miliwn i drethdalwyr Cymru os na chafodd yr holl ddewisiadau eu trafod yn fanwl yn yr ymchwiliad hwnnw? Mae Jayne Bryant wedi dweud nad oes modd inni fynd yn ôl i'r dechrau eto. Wel, dyna'n union y mae'r comisiwn hwn yn ei wneud, mae'n mynd yn ôl i'r dechrau. Dyna mae'r comisiwn yn ei wneud. Ac, yn olaf, roeddwn yn y Siambr hon pan ymrwymodd cyn arweinydd y tŷ—fe ymrwymodd—i gynnal pleidlais rwymol. Mae arweinydd yr wrthblaid wedi gofyn y cwestiwn. Nid ydych chi, Prif Weinidog, wedi'i ateb. A wnewch chi ateb y cwestiwn ynglŷn â'r bleidlais rwymol a addawyd i'r Siambr hon nawr?