6. Datganiad gan Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig: Brexit a'n Tir

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:51 pm ar 4 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 5:51, 4 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Gobeithiaf ei bod yn glir iawn i bawb, i Aelodau yn y Siambr ac i'n rhanddeiliaid, ein bod wedi gwrando ac rydym ni wedi nodi'r ymatebion i'r ymgynghoriad. Roeddwn i eisiau ei gwneud yn glir iawn y llynedd ei fod yn ymgynghoriad ystyrlon, a gobeithio y gwerthfawrogir ein bod wedi newid nifer o'r cynigion. Roeddech wedi sôn am beidio â defnyddio'r term 'rheolwr tir' mwyach; ffermwyr yw ffermwyr. Dywedon nhw wrthyf eu bod yn dymuno cael eu galw'n ffermwyr. Mae rhai ffermwyr yn dymuno cael eu galw'n gynhyrchwyr bwyd, ac eraill ddim, ond yn gyffredinol rwy'n credu bod ffermwyr eisiau cael eu galw'n ffermwyr, ac, yn amlwg, mae yna reolwyr tir sy'n cynnwys ein coedwigwyr, ein contractwyr, a byddwn yn defnyddio'r term hwnnw hefyd.

Fe wnaethoch chi ofyn rhai cwestiynau penodol am y ddau gynllun. Felly, yr hyn a ddywedais yn glir iawn y tro diwethaf oedd y byddem ni'n rhoi terfyn ar gynllun y taliad sylfaenol, a byddai gennym y ddau gynllun ac roedd y ffordd y cawsant eu llunio yn rhan o'r ymgynghoriad hwnnw. Unwaith eto, yr hyn a nodwyd oedd yr ystyrir y byddai'n well cael polisi integredig. Rwy'n credu eich bod yn llygad eich lle pan rydych yn sôn am gynhyrchu bwyd, a dywedais hynny yn y datganiad y prynhawn yma: gallan nhw fod yn gefn i'w gilydd, nid oes rhaid i un ohonyn nhw fod ar draul y llall. Ac ar hyn o bryd, mae ffermwyr yn cynhyrchu bwyd gyda'r nwyddau cyhoeddus hynny ond dydyn nhw ddim yn cael eu talu er lles y cyhoedd, ac rydym ni eisiau newid hynny a sicrhau eu bod nhw yn cael eu talu am hynny.

Dydw i ddim yn credu i mi ddefnyddio'r term 'gweithgor'. Yr hyn a ddywedais oedd ein bod yn dymuno cynllunio'r polisi ar y cyd wrth symud ymlaen. Ac, unwaith eto, mae undebau'r ffermwyr yn benodol a rhai o'r sefydliadau amgylcheddol wedi datgan yn glir eu bod yn dymuno parhau i gydweithio'n agos â ni ar hynny. Byddwch yn ymwybodol, yn syth ar ôl canlyniad y refferendwm dair blynedd yn ôl, fy mod wedi sefydlu grŵp rhanddeiliaid Brexit y Gweinidog—y grŵp bord gron. Mae hwnnw'n cwrdd yn rheolaidd. Bydd yn parhau i gwrdd. Rwyf wedi ei wneud yn glir iawn iddynt fod yn dal angen eu cyngor arnaf ac iddyn nhw fod yn gyfeillion beirniadol, ac maen nhw'n barod iawn i wneud hynny.

Maes arall lle y byddwn eisiau gweld y cyd-ddylunio hwnnw'n mynd yn ei flaen—. Soniais y bydd yr ymgynghoriad, fwy na thebyg, yn cael ei lansio ddechrau mis Gorffennaf, ac yna, yn fuan wedi hynny, bydd angen inni ystyried sut yr ydym ni am wneud y cyd-gynllunio hwnnw. Rwy'n siŵr y byddwch yn cofio y cawsom ni lawer o sesiynau ymgysylltu â ffermwyr a rhanddeiliaid eraill y llynedd, pan aeth swyddogion i mewn i ystafell, gofynnwyd llawer o gwestiynau iddyn nhw, ac fe wnaethon nhw glywed llawer o sylwadau. Dydw i ddim eisiau gweld hynny gyda'r ail ymgynghoriad; rwy'n credu y bydd yn llawer mwy o weithdy, lle bydd yn rhaid i bawb weithio'n galed iawn, a bydd gennym ni ddiddordeb mawr yn syniadau pawb. Felly, dyna'r math o syniadau cynnar sydd gennyf ynghylch hynny.

Roeddech chi wedi gofyn am yr amserlen, felly soniais y bydd yr ymgynghoriad yn cael ei gynnal, gobeithio, ddechrau Gorffennaf, yn sicr cyn Sioe Frenhinol Cymru. Bydd yn cael ei gynnal eto am 16 wythnos. Rwy'n hoffi'r cyfnod ymgynghori hir hwnnw, yn enwedig dros yr haf, felly mae'n debyg y bydd yn ddiwedd mis Hydref. Byddwn wedi dechrau edrych ar y cyd-gynllunio yn ystod y cyfnod hwnnw. Unwaith eto, mae gennym ni sefydliad annibynnol yn ystyried yr ymatebion i ymgynghoriad y llynedd. Rwy'n tybio y byddem ni'n gwneud yr un fath eleni, a fydd, mae'n debyg, yn adrodd i ni yn ystod y gwanwyn y flwyddyn nesaf. Felly, dyna'r math o amserlen yr wyf i'n ei hystyried.

Mae wedi bod yn anodd iawn cynnal asesiad effaith am y rhesymau a amlinellais yn y datganiad llafar, ond bydd yr Aelodau heddiw wedi gweld y ddogfen hon, 'Amaethyddiaeth yng Nghymru'. Dyna ddechrau, os mynnwch chi, yr asesiad effaith. Mae hyn yn ychwanegu at y gallu i wneud y gwaith modelu a'r asesiadau effaith wrth symud ymlaen.

Fe wnaethoch chi ofyn am gyllid. Fel y gwyddoch chi, mae Llywodraeth y DU wedi dweud y bydd yr arian gennym tan 2022. Dywedodd y Llywodraeth hon y byddai'n neilltuo—gwnaeth y Prif Weinidog blaenorol a gwnaeth y Prif Weinidog presennol hynny mewn swydd flaenorol hefyd—a hyd y gwn i, nid yw hynny wedi newid, ond nid ydym ni'n gwybod beth yw'r gyllideb. Ar hyn o bryd, mae'n sero, felly nid yw neilltuo dim yn mynd i fod o gymorth mawr i unrhyw un. Ond, yn realistig, mae angen i ni sicrhau nad ydym ni'n colli ceiniog. Dywedwyd wrthym ni na fyddem ni, fel y gwyddoch chi, ac yn sicr rydym ni'n eu dal at hynny ac at yr addewid hwnnw.