7. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Diweddariad ar Raglen Weithredu Adolygiad Amber

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:37 pm ar 4 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 6:37, 4 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddiolch yn fawr iawn i'r Gweinidog am ei ddatganiad. Mae'n dda gweld rhywfaint o gynnydd cadarnhaol yn cael ei wneud, ac rwy'n siŵr yr hoffem ni i gyd longyfarch y staff sydd wedi gweithio'n galed iawn i gyflawni hyn. Mae'r hyn y mae'r Gweinidog yn ei ddisgwyl ganddyn nhw yn eithaf heriol ac rwy'n credu y gallwn ni i gyd fod yn falch iawn bod rhywfaint o gynnydd cadarnhaol yn bendant.

Ychydig o gwestiynau penodol. Mae'r datganiad yn dangos gwelliant mewn amseroedd aros am alwadau oren o gymharu'r gaeaf diwethaf â'r gaeaf hwn, ond nid ydym ni'n cymharu tebyg â'i debyg, oherwydd, o ran y pwysau ac o ran natur y tywydd, cawsom aeaf oer iawn y gaeaf cyn yr un diwethaf, a gaeaf heb fod mor oer ac efallai ddim cymaint o bwysau y gaeaf cynt. Felly, hoffwn ofyn am sicrwydd gan y Gweinidog y bydd yn parhau i adolygu hyn, ac i sicrhau, wrth gymharu'r perfformiadau hynny o ran ymatebion nad yw'n cymharu orenau ag afalau, ein bod yn cymharu'r un peth dros gyfnod hirach o amser. Ac rwy'n siŵr, Llywydd, mai dyna fyddai ei fwriad, ac nid ydym ni ond yn sôn am gyfnod byr o amser yn y fan hyn, wrth gwrs.

Mae'r Gweinidog yn sôn am brynu offer codi modern ar gyfer cartrefi gofal. Rwy'n falch iawn o weld bod cymaint o gynnydd yn cael ei wneud. Dywed y Gweinidog ei fod yn deall mai dim ond pedwar cartref gofal sydd ar ôl nad oes ganddyn nhw'r cyfarpar hwnnw; hoffwn gael rhywfaint o sicrwydd ynglŷn â thrylwyredd natur y ddealltwriaeth honno, ac a oes yna gynlluniau—. A oes rhesymau penodol pam nad yw'r pedwar cartref hynny wedi gallu manteisio ar y cyfle hwn sydd wedi ei gynnig? A yw'n rhywbeth—? Oherwydd, mewn rhai adeiladau, gallai fod yn ymwneud â natur yr adeiladau—efallai nad yw'n ymarferol bosibl—neu a oes cynlluniau i lenwi'r bwlch hwnnw? Oherwydd, os oes, rwy'n credu y byddai hynny'n rhywbeth y gallai'r gwasanaeth a Llywodraeth Cymru fod yn falch iawn ohono, i fod wedi gwneud y buddsoddiad hwnnw—nid buddsoddiad anferth o ystyried, ond, fel y dywedodd y Gweinidog yn gywir, un a all wneud gwahaniaeth enfawr i ganlyniadau'r cleifion unigol penodol hynny.

Rwy'n falch iawn o weld yr hyn y mae'r Gweinidog wedi'i ddweud am nifer y galwadau—16,000 o alwadau, rwy'n credu—sydd wedi gallu cael eu datrys o'r ddesg, fel nad yw pobl wedi gorfod mynd i wasanaethau ysbyty a heb orfod cael ambiwlans o gwbl. Ond hoffwn hefyd roi hynny gyda'r pwyntiau a godwyd gan y Gweinidog ynglŷn â'r gwasanaeth ambiwlans yn parhau i ymgysylltu â'r cyhoedd, a'r pwynt ei fod yn dweud bod y mwyafrif o bobl yn teimlo bod cael yr ymateb gorau i'w cyflwr yn bwysicach, hyd yn oed os nad hwnnw oedd yr ymateb cyflymaf. Hoffwn yn awr ofyn i'r Gweinidog pa waith penodol sy'n cael ei wneud i fonitro sut y mae rhai o'r 16,000 o gleifion hynny na chafodd gyfle i weld ambiwlans, pan yr oedden nhw efallai wedi gwneud galwad, a'u bod wedi gwneud yr alwad honno yn y lle cyntaf gan feddwl mai ambiwlans oedd ei angen arnyn nhw—. Oherwydd os yw hynny—o'r hyn y mae'n ei ddweud wrthym ni heddiw am yr hyn a fu'n ymateb cadarnhaol yn gyffredinol—yn cael ei adlewyrchu yn y grŵp hwnnw, rwy'n credu y byddai hynny'n ddefnyddiol iawn o ran tawelu meddyliau'r cyhoedd, pan fyddan nhw'n cael galwad yn ôl a chanlyniad yr alwad honno yw nad oes angen ambiwlans—. Rwy'n credu os yw hynny'n adborth da gan y grŵp hwnnw o gleifion—ac wrth gwrs, mae hynny'n llawer o gleifion, felly byddan nhw'n siarad â chymdogion ac yn y blaen—os ydyn nhw'n fodlon ar y rhan honno o'u profiad, rwy'n credu y bydd hynny o gymorth i gyflwyno rhagor o arloesi a fydd yn arbed pobl rhag mynd i'r ysbyty, sef y lle olaf y mae rhywun eisiau bod os oes modd osgoi hynny.

Fy mhwynt olaf—hoffwn ddychwelyd at y materion a gododd Angela Burns ynglŷn â strôc. Nawr, mae'n wir, wrth gwrs, fod y llwybr cyfan yn bwysig, hyd at y broses adsefydlu a gaiff pobl, ond bydd y Gweinidog yn ymwybodol iawn bod y Gymdeithas Strôc, sy'n siarad, yn bwysig iawn, dros gleifion a'u teuluoedd, yn dal i alw am fesur cyfnod cyfan, sef o'r adeg pan wneir yr alwad. Ac rwy'n credu y dylem ni fod—. Maen nhw'n rhesymol iawn, dydyn nhw ddim yn gofyn am roi strôc yn y categori coch, maen nhw'n deall ei fod yn wahanol. Y cyfnod cyfan hwnnw—. Ac maen nhw'n cyfeirio'n benodol, fel y gŵyr y Gweinidog, at y cyfnod o'r adeg y gwneir yr alwad i'r adeg y mae'r claf yn y gwely priodol yn yr ysbyty yn cael ei drin.

Mae'r Gweinidog yn ei ddatganiad yn cyfeirio at y ffaith bod tîm y rhaglen yn parhau i weithio mewn partneriaeth, yn sôn am fesurau a gaiff eu datblygu, eu dylunio, i'w hadrodd i'r cyhoedd—yn falch iawn o glywed hynny. A wnaiff ef gadarnhau heddiw y bydd yn ystyried, yn y broses honno, a ddylai un o'r mesurau hynny fod yn fath o ddull gweithredu ar gyfer y cyfnod cyfan y mae'r Gymdeithas Strôc yn ei gefnogi? Nid wyf yn disgwyl, Llywydd, ei fod yn gallu gwneud yr ymrwymiad hwnnw heddiw, oherwydd byddai hynny'n rhagweld y gwaith y mae wedi'i sefydlu, ond a gaf i ofyn a yw'n bosibl iddo gadarnhau heddiw y posibilrwydd bod y mesur cyfnod cyfan hwnnw yn rhan o'r drafodaeth drwy'r broses a amlinellwyd ganddo?