4. Sut y mae Llywodraeth Cymru'n cynorthwyo pobl sydd â nam ar y synhwyrau? OAQ53938

Diolch am eich cwestiwn. Mae Llywodraeth Cymru yn parhau i gefnogi pobl â nam ar y synhwyrau drwy fentrau allweddol, fel y fframwaith gweithredu integredig o ofal a chymorth i bobl sy'n fyddar neu'n byw â byddardod a chynllun gofal iechyd llygaid Cymru.

Diolch. Wel, yn union fel pobl heb nam ar y synhwyrau, nid oes un ffordd sy'n addas i bawb o ddarparu gwybodaeth mewn fformat hygyrch i bobl â nam ar y synhwyrau. Mae rhai awdurdodau lleol yn ariannu sefydliadau lleol i ddarparu gwasanaethau cymorth i breswylwyr, gan alluogi defnyddwyr Iaith Arwyddion Prydain, ac mewn rhai achosion, pobl sy'n drwm eu clyw neu wedi colli eu clyw, tra bo eraill heb unrhyw ddarpariaeth o gwbl. Mae'r gwasanaethau sy'n bodoli nid yn unig yn darparu mynediad at wybodaeth i bobl sydd â nam ar y synhwyrau, ond maent hefyd yn dod law yn llaw â gwasanaeth eirioli neu gynghori. Ond ar gyfer awdurdodau lleol ac adrannau'r Llywodraeth, cynhyrchir gwybodaeth fel arfer yn Iaith Arwyddion Prydain yn unig neu yn Iaith Arwyddion Prydain gydag isdeitlau, heb ddarparu hygyrchedd i bobl â nam ar eu golwg, er y gellid cynhyrchu fideos ac ati gyda'r ddarpariaeth honno, a darpariaeth yn y Gymraeg a'r Saesneg hefyd. Mynegwyd y pryderon hyn wrthyf gan elusennau nam ar y synhwyrau yng ngogledd Cymru. Sut felly y byddwch yn ymateb i'w pryderon fod yr anghydraddoldeb o ran mynediad at wybodaeth i bobl â nam ar y synhwyrau yn effeithio ar y bobl y maent yn gweithio gyda hwy, a bod arnom angen cyllid cyfartal i'r boblogaeth gyfan, mynediad at wybodaeth, a hynny ar gyfer pobl â nam ar y synhwyrau ym mhob awdurdod lleol ac nid dim ond y rhai sy'n dewis gwneud hynny?

Wel, mae hwn yn bwynt ynglŷn ag a ydym yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol ddarparu gwasanaeth lle mae ganddynt safonau cenedlaethol y mae'n rhaid iddynt eu bodloni, neu a yw'n fater i awdurdodau lleol wneud dewisiadau yn ei gylch. Oherwydd Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, gwyddom fod pob bwrdd iechyd ac awdurdod lleol ar fin cynnal, neu wedi cynnal, asesiad ar y cyd o angen yn eu hardaloedd, a bod angen iddynt ddiwallu'r anghenion hynny wedyn. Buaswn yn disgwyl i'r dadansoddiad o angen lleol ystyried gofynion cyfathrebu pobl â nam ar y synhwyrau yn briodol. Prin fod hwn yn faes ymylol o weithgarwch, o ystyried yr ystadegau ar y nifer ohonom yn yr ystafell hon a all ddisgwyl nam ar ein clyw neu ein golwg yn ystod ein hoes. Felly, rwy'n disgwyl i hyn fod yn rhan ganolog o'r ffordd y mae awdurdodau lleol yn rhedeg eu gwasanaethau.

Os yw'r Aelod yn awyddus i ysgrifennu at y Dirprwy Weinidog a minnau gyda manylion ynglŷn â'r meysydd hynny lle mae'n credu bod anghydraddoldeb yn y ddarpariaeth, byddem yn fwy na pharod i edrych arnynt ac i ymrwymo i ystyried a oes mwy y gallem ei wneud, neu ai mater i awdurdodau lleol yw datrys y materion eu hunain.

Weinidog, cyhoeddodd y Prif Weinidog, pan oedd yn gyfrifol am bortffolio'r Ysgrifennydd cyllid, fod Llywodraeth Cymru yn ymrwymo £2.9 miliwn i ariannu gwasanaethau cyflogaeth a hyfforddiant arbenigol i bobl â nam ar eu synhwyrau, ac ar y pryd, dywedodd Rebecca Woolley, cyfarwyddwr Action on Hearing Loss Cymru

'Rydyn ni wrth ein bodd ein bod wedi cael yr arian hwn. Bydd nid yn unig yn sicrhau bod pobl â nam ar eu synhwyrau yn cael cymorth i wireddu eu potensial llawn, ond bydd cyflogwyr yng Nghymru hefyd yn cael eu grymuso i’w cefnogi i ffynnu yn y gweithle.'

Weinidog, mae'r ymrwymiad gan Lywodraeth Lafur Cymru i brosiect JobSense yn dystiolaeth bellach o'r flaenoriaeth barhaus y mae Llywodraeth Cymru yn ei rhoi i wella rhagolygon cyflogaeth a hyfforddiant pobl â nam ar y synhwyrau. Felly, pa gamau pellach y mae Llywodraeth Cymru yn eu hystyried yn awr i adeiladu ar arferion da o'r fath fel y gall pawb sydd â nam ar y synhwyrau gael gwell mynediad at gyflogaeth a hyfforddiant?

Credaf fod hyn, mae'n debyg, yn croesi nifer o wahanol bortffolios gweinidogol, ond rwy'n hapus i gydnabod y gwelliant a wnaed, yn ogystal â'r gwaith y mae Action on Hearing Loss, yn arbennig, yn ei wneud gyda'u gwobrau rhagoriaeth i amlygu'r meysydd lle mae arferion da i'w cael eisoes a lle gellir gweld enghreifftiau pellach. Mae'r gwobrau diweddar, a gynhaliwyd ym mis Mai eleni, yn enghraifft dda, ac yn wir, fe wnaethant amlygu gwaith nifer o wahanol gyflogwyr. Rwy'n fwy na pharod i siarad ymhellach am hyn gyda fy nghyd-Weinidogion, y Gweinidog cyflogaeth yn ogystal, rwy'n siŵr, â'r Gweinidog sy'n arwain ar gydraddoldeb, sydd yn yr ystafell ac a fydd yn hapus i ymuno â'r sgwrs honno hefyd.