4. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i hyrwyddo diogelwch dŵr ac atal boddi ymysg plant ac oedolion? OAQ54011

Diolchaf i Joyce Watson am y cwestiwn. Mae Llywodraeth Cymru yn helpu i gefnogi diogelwch dŵr trwy gyllid blynyddol a ddarperir i Nofio Cymru. Y llynedd, dyrannwyd £80,000 i brosiectau penodol a gynlluniwyd i ddatblygu cyfleoedd ac adnoddau dŵr i alluogi pobl Cymru i ddysgu nofio ac i ddysgu am ddiogelwch dŵr.

Diolchaf i chi am yr ateb yna. Y pedwerydd ar ddeg o Fehefin yw dechrau Wythnos Atal Boddi y Gymdeithas Frenhinol Achub Bywydau a'r diben yw codi ymwybyddiaeth ynghylch diogelwch dŵr ac atal boddi. Yn drasig, mae un person yn boddi'n ddamweiniol bob 20 awr yn y DU ac mae llawer o bobl eraill yn dioddef anafiadau sy'n newid eu bywydau o ganlyniad i fod bron â boddi. Dyna pam mae ymgyrchoedd codi ymwybyddiaeth mor bwysig. Mae Cymdeithas Frenhinol Achub Bywydau y DU, Sefydliad Cenedlaethol Brenhinol y Badau Achub a Dŵr Cymru yn gweithio'n ddiflino drwy gydol y flwyddyn i godi ymwybyddiaeth, a hoffwn ddiolch iddyn nhw am eu hymroddiad a'u gwaith caled.

Gyda gwyliau'r haf ar y gorwel, dyma'r cyfnod brig i ddamweiniau o'r fath, ac rwy'n siŵr y byddwch chi'n cytuno ei bod yn hanfodol bod y negeseuon diogelwch dŵr ac atal boddi yn cael eu clywed yn uchel ac yn glir. Nod strategaeth atal boddi'r DU rhwng 2016 a 2026 a ddatblygwyd gan eu haelodau yw lleihau marwolaethau trwy foddi gan 50 y cant. A chofiwch y ffigur hwnnw—ei fod yn un person sy'n boddi'n ddamweiniol bob 20 awr yn y DU. Mae hwnnw'n ffigur brawychus. Felly, Prif Weinidog, pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i helpu'r rhai sy'n ceisio lleihau achosion o foddi i barhau eu gwaith da iawn yma yng Nghymru?

Diolchaf i Joyce Watson am y cwestiwn yna ac rwy'n sicr yn rhannu gyda hi ei diolch i'r mudiadau gwirfoddol hynny sy'n gwneud cymaint o ran codi ymwybyddiaeth a'r ddarpariaeth uniongyrchol o wasanaethau. Cyfarfu fy nghyd-Aelod Lesley Griffiths â'r Gymdeithas Frenhinol Achub Bywydau ym mis Tachwedd y llynedd yn rhan o'n datblygiad strategaeth diogelwch dŵr i Gymru ac mae swyddogion yn parhau i weithio gyda nhw i ddatblygu'r strategaeth honno.

Llywydd, rydym ni'n gweithio gydag amrywiaeth eang o sefydliadau sy'n ceisio sicrhau'r math o welliant y mae Joyce Watson wedi cyfeirio ato. Er enghraifft, nod ymgyrch Un Anadl Olaf Dŵr Cymru yw sicrhau diogelwch mewn cronfeydd dŵr yng Nghymru a'r perygl o foddi mewn dyfroedd mewndirol, er enghraifft drwy sioc dŵr oer, pan fydd pobl ifanc yn arbennig yn plymio i gronfa ddŵr ar ôl diwrnod poeth. Mae Dŵr Cymru yn darparu sesiynau mewn ysgolion, maen nhw'n darparu cyngor uniongyrchol, maen nhw'n mynd ar y radio, ar gyfryngau cymdeithasol; yr holl bosibiliadau codi ymwybyddiaeth hynny y mae Joyce Watson yn cyfeirio atynt. Ac yna rydym ni'n ariannu gweithgarwch yma yng Nghymru yn uniongyrchol. Cymerodd dros 11,000 o blant ran mewn sesiynau ymwybyddiaeth diogelwch dŵr yng Nghymru yn 2018. Maen nhw'n cynnwys yr RNLI, maen nhw'n cynnwys y Gymdeithas Frenhinol Achub Bywydau ac roedd y sesiynau hynny'n ganlyniad uniongyrchol o gyllid a ddarperir gan Lywodraeth Cymru.

Yn anffodus, mae cronfa ddata digwyddiadau dŵr y Fforwm Diogelwch Dŵr Cenedlaethol yn dangos bod 263 o bobl wedi colli eu bywydau mewn achosion o foddi damweiniol ledled y DU y llynedd, a dim ond eleni, Prif Weinidog, ychydig wythnosau yn ôl, collodd bachgen ifanc 13 oed yn fy etholaeth i ei fywyd. Fodd bynnag, mae Synnwyr Afon a'r Môr yn sefydliad gwych wedi ei leoli ym mwrdeistref sirol Conwy, ac fe'i sefydlwyd mewn ymateb cadarnhaol i foddi trasig mab Mrs Debbie Turnbull, Christopher Turnbull, yng Nghapel Curig yn 2006. Mae'r sefydliad hwn—un wraig sy'n gwneud hyn mewn gwirionedd—wedi addysgu tua 200,000 o bobl ifanc ac oedolion ledled y gogledd am beryglon dŵr agored. Mae hi wedi mynd i ysgolion. Ond llawer o'r addysgu a'r codi ymwybyddiaeth hwn, bu'n rhaid iddi ei wneud ar ei phen ei hun, heb fawr ddim cyllid, os o gwbl. Mae addysgu am beryglon dŵr agored yn hanfodol, felly rwy'n hynod ddiolchgar am waith Synnwyr Afon a'r Môr. Prif Weinidog, hoffwn weld ein hysgolion yn gwneud mwy hefyd, felly a wnewch chi esbonio pa le fydd gan ddiogelwch dŵr ac atal boddi yn y cwricwlwm newydd yn y dyfodol?

Diolchaf i'r Aelod am hynny. Hoffwn longyfarch, wrth gwrs, ei hetholwr am y gwaith y mae hi'n ei wneud er cof am ei mab, Christopher. Rydym ni'n gwybod, ledled Cymru, fod grwpiau ymroddedig iawn o bobl sy'n ymgymryd ag achos oherwydd eu bod nhw wedi cael y profiad personol uniongyrchol hwnnw ohono yn eu bywydau eu hunain, ac mae'r oriau a'r ymroddiad y maen nhw'n eu rhoi i'r achosion hynny yn nodwedd ryfeddol a chalonogol o'r synnwyr hwnnw o gymuned yr ydym ni'n dal yn ddigon ffodus o'i gael yng Nghymru.

Mae'r Aelod yn iawn i dynnu sylw at bwysigrwydd yr hyn sy'n digwydd yn yr ysgol. Erbyn diwedd cyfnod allweddol 2, rydym ni'n eglur y dylai disgyblion allu nofio heb gymorth am gyfnod estynedig o amser, a mynychodd 64,000 o ddisgyblion yng Nghymru sesiynau nofio yn yr ysgol yn y flwyddyn academaidd ddiwethaf. Mae ysgolion arloesi sy'n cymryd rhan yn y cwricwlwm newydd eisoes wedi cydnabod bod pwysigrwydd nofio yn mynd ymhell y tu hwnt i'r ffaith ei fod yn fath arall o weithgarwch corfforol. Ac wrth ddatblygu'r cwricwlwm drwy'r ysgolion arloesi hynny, mae'r pwyslais ar nofio wedi symud tuag at ei agweddau diogelwch yn ogystal â'i bosibiliadau hamdden. Felly, gwn fod y Gweinidog Addysg yn ymwybodol o'r gwaith hwnnw ac yn bwrw ymlaen â hynny yn natblygiad ehangach y cwricwlwm yr ydym ni'n ymwneud ag ef ar hyn o bryd.