Part of the debate – Senedd Cymru am 5:47 pm ar 11 Mehefin 2019.
Diolch yn fawr iawn, John Griffiths, ac a gaf i ddiolch i'ch pwyllgor am fod yn rym mor bwysig—grym craffu a hefyd ymchwilio a darparu tystiolaeth o ran y ffordd y dylem fod yn mynd i'r afael â'r materion hyn o ran cydraddoldeb a hawliau dynol? Roeddwn yn aelod o'r pwyllgor materion allanol lle buom yn gweithio gyda'n gilydd ar y llythyr hwnnw i'r Prif Weinidog ac wedi cael yr ymateb hwnnw, a byddaf yn cael ymateb wedi'i ddiweddaru ar hynny gan ein Prif Weinidog, o safbwynt i ble'r ydym yn mynd â hyn yn enwedig o ran Brexit. Rydym yn pryderu am y posibilrwydd y bydd hawliau dynol yn cael eu herydu yn y DU os yw Brexit yn digwydd. Rydym ni wedi bod yn glir—Llywodraeth Cymru—na ddylai'r ffaith bod y DU yn gadael yr UE arwain mewn unrhyw ffordd at wanhau diogelwch hawliau dynol—wrth gwrs, mae hynny wedi'i wneud yn glir iawn ar gynifer o achlysuron—ond, yn wir, mewn unrhyw agweddau eraill o amddiffyn cymdeithas, yr amgylchedd neu gyflogaeth, sydd hefyd yn hollbwysig o ran cryfhau a diogelu cydraddoldeb. Felly dyna pam ein bod yn edrych ar sut y gallwn ni helpu i gryfhau hawliau pobl Cymru ar ôl Brexit er mwyn asesu manteision camau gweithredu posib. Rwyf wedi sôn nid yn unig am y posibilrwydd o ymgorffori confensiynau'r Cenhedloedd Unedig yng nghyfraith Cymru, ond hefyd am gryfhau'r rheoliadau presennol. Mae deddfu o ran y ddyletswydd economaidd-gymdeithasol yn bwysig, ond mae angen i ni hefyd edrych ar ddarpariaeth ddeddfwriaethol sy'n ymwneud â chytuniadau rhyngwladol perthnasol.
Rydym ni wedi darparu £150,000 i ariannu ymchwil i sut y gallai proses Brexit effeithio ar wasanaethau cymunedol yng Nghymru a helpu'r trydydd sector i gynllunio ar gyfer unrhyw ddigwyddiad posibl. Ac y maen nhw wedi—. Rwyf wedi sôn am grŵp a fforwm Anabledd Cymru y cyfarfuom ni â nhw, ond mae ganddyn nhw fforwm dinesig sy'n edrych ar gydraddoldeb a'r effaith ar gydraddoldeb, a gwn eich bod wedi cwrdd â hwy.
Mae'n bwysig inni geisio—o ran cyflawni dyletswyddau'r sector cyhoeddus, ein bod yn edrych hefyd ar ein cynllun cydraddoldeb strategol, sydd bellach yn cael ei—. Bydd ymgynghoriad a byddwn yn symud ymlaen o ran ymgysylltu ynglŷn â chynllun wedi'i ddiweddaru. Mae'n sicrhau ein bod yn cyflawni'r canlyniadau sydd o wir bwys: dileu gwahaniaethu, meithrin cysylltiadau da. Mae hynny'n mynd i ysgogi camau gweithredu Llywodraeth Cymru ar gyfer mynd i'r afael ag anghydraddoldeb, gan ymateb yn gryf i faterion a godwyd yn eich pwyllgor o ran y pryderon hynny, a'r dystiolaeth sydd gennym ni a'r pryderon sydd gennym ni o ran y rhai mwyaf agored i niwed yn ein cymunedau.
Rwy'n credu ei bod yn bwysig ein bod yn cydnabod yr wythnos nesaf, Wythnos Ffoaduriaid, fel amser hefyd i bwyso a mesur y cynllun ar gyfer ffoaduriaid a cheiswyr lloches yng Nghymru, 'Cenedl Noddfa', ac mae gennym ni ffoaduriaid yn dod yr wythnos nesaf. Byddaf yn gwneud datganiad ysgrifenedig ar y camau a gymerir i gyflawni 'Cenedl Noddfa' ac, yn wir, o ran y gymuned Windrush, rydym yn cynnal digwyddiadau ledled Cymru, ond rwyf hefyd wedi mynegi fy mhryderon ynghylch y ffordd annheg y caiff cymuned Windrush ei thrin, ac rwyf wedi cyfarfod â'r hynafgwyr, yn enwedig o ran yr uchafswm iawndal. Rwy'n disgwyl ymateb gan Lywodraeth y DU ar y mater pwysig hwn. Ond credaf fod y ffordd y mae'r pwyllgor yn gweithredu fel ffynhonnell dystiolaeth bwysig, yn ymgysylltu â phobl sy'n agored i niwed, a dwyn y Llywodraeth i gyfrif hefyd o ran cryfhau a diogelu cydraddoldeb a hawliau dynol, yn allweddol i'r gwaith yr wyf yn ei wneud.