6. Dadl: Y Gronfa Ffyniant Gyffredin

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:54 pm ar 11 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lynne Neagle Lynne Neagle Labour 6:54, 11 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Wel, nid dadl am y fformiwla llywodraeth leol yw hon. Mae'r penderfyniadau a wnaed gan y Llywodraeth hon wedi bod o ganlyniad i gyni y Torïaid. Ac fel yr oeddwn i'n ei ddweud am gyllid Ewropeaidd, mae wedi creu 48,000 o swyddi newydd a 13,000 o fusnesau newydd, mae 25,000 o fusnesau wedi cael cyllid neu gymorth, ac mae 86,000 o bobl wedi cael cymorth i gael gwaith. Nid oedd unrhyw rwystrau rheoliadol a oedd yn atal trydaneiddio rheilffordd Abertawe, ac eto nid oedd Llywodraeth y DU yn gallu ei chyflawni. Roedd digon o heriau o ran cyflenwi campws newydd gwerth £300 miliwn Prifysgol Abertawe, ac eto gweithiodd partneriaid yng Nghymru gyda'i gilydd i'w gyflenwi gan ddefnyddio cyllid hanfodol yr UE. Dywed y Torïaid nad yw cyllid Ewropeaidd yn ddigon i gefnogi cymunedau tlotach y tu allan i orllewin Cymru a'r Cymoedd, fel petai hon yn gêm sero. Wel, os oes ardaloedd sydd o'r farn bod angen mwy o gymorth arnyn nhw, nid oes unrhyw rwystrau iddyn nhw ddarparu adnoddau ychwanegol i Gymru gyfan, ac eto maen nhw wedi dewis gwneud y gwrthwyneb. Y gwir o ran ariannu strwythurol, fel gyda llawer o addewidion eraill sy'n gysylltiedig â Brexit, yw bod yr ymgyrch 'ymadael' wedi dweud celwydd wrth bobl Cymru. Yn hytrach na chymryd rheolaeth yn ôl dros gyllid rhanbarthol, bydd cymunedau Cymru yn colli rheolaeth ar y modd y caiff yr arian hwnnw ei wario.

Mae unrhyw farn wrthrychol yn cytuno ar yr hyn a ddylai ddigwydd nesaf. Mae'r paratoadau'n mynd rhagddynt yng Nghymru i ddatblygu'r rhaglenni ariannu presennol, gan gynnwys busnesau, y trydydd sector a llywodraeth leol. Mae adroddiadau gan, ymhlith eraill, y Ffederasiwn Busnesau Bach, Sefydliad Joseph Rowntree a'r Sefydliad Ymchwil Polisi Cyhoeddus i gyd yn ei gwneud yn glir bod yn rhaid i raglen ariannu newydd gael ei chyflwyno'n lleol lle mae'r arbenigedd a'r ddealltwriaeth yn bodoli eisoes. Nid yw Llywodraeth y DU wedi ymgysylltu'n ystyrlon â'r partneriaid hyn ar unrhyw adeg o'r broses. Unwaith eto, mae gweinyddiaethau datganoledig yn cael eu cloi allan o benderfyniadau y maen nhw yn y sefyllfa orau i'w llunio a'u cyflawni na'r rhan fwyaf o adrannau Whitehall sydd â dealltwriaeth brin o ddarpariaeth, sybsidiaredd a pholisi rhanbarthol.

Mae'r gronfa ffyniant gyffredin yn addo bod yn ddim mwy nag enghraifft arall mewn rhestr gynyddol o drychinebau economaidd a chymdeithasol a achosir yng Nghymru gan y cymysgedd anfad o Lywodraeth Dorïaidd, sydd wedi bod yn draed moch, a phleidlais Brexit a seiliwyd ar dwyll.