4. A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol ddatganiad am gefnogaeth cronfeydd strwythurol yr UE i brentisiaethau a hyfforddiant sgiliau yng Nghymru? OAQ54014

Mae rhaglenni cronfeydd strwythurol cyfredol yr UE yn buddsoddi £206 miliwn i gefnogi cyfanswm o 159,000 o brentisiaethau ledled Cymru rhwng 2015 a 2023. Mae hwn yn rhan o'r buddsoddiad cyffredinol o £861 miliwn y mae rhaglenni'r UE yn ei wneud mewn sgiliau a chyflogadwyedd yng Nghymru.

Yn ystod y ddadl ddoe ar y gronfa ffyniant gyffredinol, dywedodd Nick Ramsay fod yna gwestiynau heb eu hateb am ddyfodol y gronfa ffyniant gyffredinol a'm harweiniodd unwaith eto i holi pam ar y ddaear y mae'n Dori. Mae'n sicr yn rhy neis a deallus i'r math hwnnw o weithgaredd. [Chwerthin.] Rwy'n credu bod dyfodol—[Torri ar draws.] Wel, gadewch i mi ofyn y cwestiwn. Mae dyfodol y cronfeydd strwythurol yn effeithio'n enfawr ar sgiliau a datblygiad a hyfforddiant yn fy etholaeth. Yn nhref Caerffili, mae ACT Training wedi elwa ar gymorth cronfa gymdeithasol Ewrop, sy'n cyflwyno prentisiaethau'r Llywodraeth, hyfforddeiaeth a rhaglenni Twf Swyddi Cymru. Yn Ystrad Mynach, elwodd Educ8 o'r un peth ac wrth gwrs, mae Coleg y Cymoedd wedi cynnwys rhaglenni a ariennir gan gronfa gymdeithasol Ewrop yn eu gwaith hefyd. Felly, a fyddech yn cytuno â mi—ac efallai â Nick Ramsay—fod angen cyfeirio'r gronfa ffyniant gyffredinol yn glir tuag at y rhaglenni hyn a bod angen i Lywodraeth y DU wneud ymrwymiad mewn perthynas â'r gronfa honno a bod angen ei chyfeirio hefyd tuag at y mathau hynny o raglenni addysgol yn arbennig?

Wel, hoffwn ddiolch i'r Aelod am ei gwestiwn atodol y credaf ei fod yn dangos, onid yw, mewn ffordd real iawn, yn ei etholaeth ef, yr effaith lesol y mae rhaglenni'r UE wedi'i chael ym mywydau etholwyr unigol ac weithiau, fod y dadleuon a gawn am raglenni'r UE yn gyffredinol eu natur, ac mae ef wedi dod â hynny i lawr i'r cysylltiad â chymunedau ac etholaethau unigol. Buaswn yn bendant yn adleisio'r teimlad yn ei gwestiwn ei bod yn gwbl hanfodol i Lywodraeth y DU roi'r sicrwydd pendant hwnnw yn awr a fydd yn ein galluogi i barhau i ddefnyddio'r cronfeydd hynny yma yng Nghymru, i'w defnyddio'n wahanol efallai—eu halinio'n well â'n blaenoriaethau ni yma—ac i sicrhau ar lawr gwlad y mathau o fanteision y mae'r cronfeydd hynny wedi'u darparu dros lawer iawn o flynyddoedd. Mae'n ddyletswydd ar Lywodraeth y DU yn awr i'n rhoi ni yng Nghymru yn y sefyllfa honno. Dylai'r penderfyniadau hynny gael eu gwneud gan Lywodraeth Cymru, fel y maent wedi arfer cael eu gwneud, a dylai'r cronfeydd fod ar gael yn llawn fel y maent ar gael ar hyn o bryd. Fel y gwnaeth y Cynulliad yn glir wrth basio ei gynnig ddoe, rydym yn bryderus iawn fod Llywodraeth y DU yn ymdrin â mater mor hanfodol bwysig i Gymru mewn modd sydd, yn ôl pob golwg, mor amharchus o'r ffin datganoli. Gwn y bydd yn ymuno â mi i alw ar Lywodraeth y DU i ystyried hynny ac i newid trywydd, efallai, o dan Brif Weinidog newydd, er mwyn gwireddu'r ymrwymiadau na fyddwn yn cael yr un geiniog yn llai ac na fydd pŵer yn cael ei gipio oddi wrthym.

Bydd y Gweinidog yn gwybod bod y mynegai cyfle ieuenctid yn dangos yn gyson mai pobl ifanc sy'n cael eu magu mewn ardaloedd difreintiedig sy'n cael y lleiaf o gyfleoedd. Mae'r mynegai'n graddio pob awdurdod lleol yng Nghymru yn ôl lefelau cyrhaeddiad addysgol a chanlyniadau cyflogaeth ar gyfer pobl ifanc, gan gynnwys amrywiaeth o fesurau o berfformiad TGAU i gymryd rhan mewn addysg uwch a phrentisiaethau. Gwyddom hefyd mai un o'r ysgogiadau economaidd gorau sydd gan y Llywodraeth yw gwella lefel hyfforddiant sgiliau ac argaeledd pethau fel prentisiaethau. Mae hyn wedi bod yn bolisi cyson gan y DU a Llywodraeth Cymru, a bod yn deg. Mewn unrhyw strwythur newydd, beth bynnag y byddwn yn ei alw, cronfa ffyniant y DU neu beth bynnag, mae'n mynd i fod yn bwysig fod rhannau o'r Deyrnas Unedig sydd angen cymorth penodol yn cael hwnnw uwchlaw a thu hwnt i'w grant bloc presennol. Nawr, byddai hynny'n efelychu'n briodol yr hyn sy'n digwydd yn yr UE ar hyn o bryd, lle mae rhai ardaloedd yn cael lefelau enfawr o gymorth, ac mae hwnnw yn y bôn yn cael ei drosglwyddo o rannau cyfoethocach o'r Undeb Ewropeaidd. Dyna rydym ei eisiau, ac ni allwn ei gael oni bai ei fod wedi'i lunio ar sail y DU, ac wrth gwrs, mae'n rhaid iddo gael ei lywio gan y blaenoriaethau ar lefel sybsidiaredd lle mae'n weithredol, a mater i Lywodraeth Cymru yn atebol i'r lle hwn fyddai'r lefel allweddol yng Nghymru. Ond mae'n bartneriaeth, ac mae angen inni ddechrau estyn allan a chynnig atebion i'n cymheiriaid yn San Steffan yn ogystal ynglŷn â'r ffordd rydym am weld hyn yn cael ei lunio. Ni ddylai fod yn gêm swm sero, lle mae un ochr yn ennill dros y llall.

Dechreuodd yr Aelod gyfeirio at y manteision y mae pobl ifanc wedi'u cael o ganlyniad i rywfaint o'r cymorth hwn, ac mae'n llygad ei le i wneud hynny. Mae nifer o'r rhaglenni a ariennir gan yr UE wedi cael eu targedu'n benodol ar gyfer helpu pobl ifanc i gael gwaith, a gwella eu sgiliau, ac felly nid yw'n syndod fod pobl iau yn gallu gweld rhai o'r manteision a ddaw yn sgil parhau i gyfranogi yn rhaglenni'r UE yn gliriach na rhannau eraill o'r gymdeithas o bosibl.

Mae'n sôn am ddarparu atebion i'r cwestiwn ynglŷn â sut y gellir llunio'r gronfa ffyniant gyffredin. Hoffwn pe bai cyfle wedi bod i wneud hynny. Y gwir amdani yw, pan siaradais ag Ysgrifennydd Gwladol Cymru, cynigiais gefnogaeth Llywodraeth Cymru yn benodol i'r gwaith o lunio ymgynghoriad a fyddai'n gweithio i Gymru ac a fyddai'n adlewyrchu'r egwyddorion y teimlwn eu bod yn cael eu hadleisio ym mhob rhan o gymdeithas, economi a gwasanaethau cyhoeddus Cymru, ac ni fanteisiwyd ar hynny. Mae'n gwbl hanfodol ein bod ni yma, fel Llywodraeth Cymru, yn gallu cynllunio system sy'n rhoi'r gefnogaeth orau i'r bobl ifanc y mae'n cyfeirio atynt yn ei gwestiwn ar draws Cymru, yn enwedig mewn cymunedau difreintiedig. A hyd nes y gwelwn yr ymrwymiadau hynny'n cael eu gwireddu gan Lywodraeth y DU, ni fyddwn mewn sefyllfa i wneud hynny.