Rwyf eisoes wedi cyfeirio at y bardd hwnnw o'r chweched ganrif, Aneirin. Mae ei gampwaith, 'Y Gododdin', yn record lenyddol o luoedd y Gododdin a fu farw mewn brwydr yn yr Hen Ogledd, ardal ger Catterick, neu Catraeth, i roi ei enw Brythoneg. Mae'n amhosib gorbwysleisio arwyddocâd llenyddol a hanesyddol y gerdd hynod hon, gan ei bod ymysg yr hynaf o'i math yn Ewrop—ac mewn sawl ffordd, hap a damwain oedd y ffaith iddi oroesi. Mewn un llinell hynod ddirdynnol, mae Aneirin yn dweud mai 'tawelwch fu' ar ôl y frwydr. Ychydig iawn o dystiolaeth hanesyddol sy'n bodoli ynghylch pobl y Gododdin a'r frwydr a'u dinistriodd. Mae hanes yn dawel yn eu cylch. Mae hyn ond yn profi pa mor bwysig yw adrodd yr hanesion sydd wedi goroesi.

Allwn ni ddim bod yn rhy gyfarwyddol, wrth gwrs, ac mae'n rhaid cael gofod i ysgolion ac athrawon benderfynu'r ffordd orau i blethu hanes lleol i mewn i'w gwersi. Mae sawl ffordd o ddysgu hanes. Nid oes anghenraid iddo fod yn gronolegol nac yn ganonaidd. Gellir dadlau bod llawer gormod o hanes yn rhoi gormod o bwyslais ar weithredoedd brenhinoedd a breninesau, gan esgeuluso profiad pobl gyffredin o wrthryfeloedd lleol a'r newid yn y ffordd oedd y werin yn gweld eu hunain a'u pwysigrwydd o fewn cymdeithas—straeon fel helyntion Beca, Siartwyr Casnewydd a Dic Penderyn. Os yw'r cwricwlwm yn rhy amwys o ran creiddioldeb hanes Cymru, mae peryg y bydd yn cael ei israddio i'r cyrion, neu gael ei ddefnyddio fel troednodyn i hanes byd-eang.