Llywydd, fel y clywsom o'r blaen pan roeddem ni'n trafod y materion hyn, credaf fod cytundeb eang ar natur ddybryd a brys y problemau ar goridor yr M4 o amgylch Casnewydd, er bod gwahanol awgrymiadau ynghylch y ffordd orau o fynd i'r afael â nhw, gyda safbwyntiau cryf ar y ddwy ochr o ran a ddylai'r ffordd liniaru fod wedi'i hadeiladu ai peidio. Adlewyrchir hynny yn y negeseuon e-bost yr wyf wedi'u cael fel cynrychiolydd lleol, a'm barn i fy hun yn gryf iawn yw bod y ffactorau amgylcheddol yn ogystal â'r costau yn cefnogi'r penderfyniad y mae'r Prif Weinidog wedi'i wneud. Rydym ni wedi datgan argyfwng yn yr hinsawdd, ac rwy'n credu bod yn rhaid i ni ddangos syniadau newydd. Credaf y byddai ffordd liniaru'r M4 wedi bod yn ateb ddoe i broblemau heddiw ac yfory, ac mae gwell ffyrdd. Rhaid gwarchod gwastadeddau Gwent sydd mor werthfawr ac sy'n adnodd gwych i bobl leol ac i Gymru gyfan. Mae'n rhaid gwarchod y safle o ddiddordeb gwyddonol arbennig hwn, ac mae'n rhaid gwarchod yr ansawdd bywyd y mae'r ardal honno'n ei roi i bobl leol.

Rhaid inni gefnu ar y model rhagweld a darparu, Llywydd, lle ceir amcangyfrif o dwf traffig yn y dyfodol ac yna adeiladu ffyrdd newydd i ddarparu ar gyfer yr amcangyfrifon hynny. Mae'n rhaid inni gael ateb trafnidiaeth integredig, nid ein cryfder ni yn y DU, ond mae angen inni fod yn well o lawer yn hynny o beth, ac yn well o lawer yn gyflym iawn. Croesawaf yn fawr y sicrwydd a gefais gan y Prif Weinidog fod y gallu benthyca o tua £1 biliwn ar gyfer coridor yr M4 o amgylch Casnewydd lle mae'r problemau, a lle mae pobl leol yn dioddef canlyniadau tagfeydd ar y rhan honno o'r draffordd ac ar ffyrdd lleol, y llygredd aer a'r sŵn dyddiol. Rhaid gwario'r arian i leihau a mynd i'r afael â'r problemau hynny'n sylweddol.

O ran yr awgrymiadau a glywsom ni eto heddiw, Llywydd, sef bod y llwybr glas, fel y'i gelwir, yn ateb i'r problemau hyn, byddwn yn gwrthod a gwadu hynny'n llwyr, a tybed a yw'r rhai sy'n gwneud yr awgrymiadau hynny wedi gyrru ar y ffordd honno erioed, gyda'i chylchfannau, ei goleuadau traffig a'i chyffyrdd. Pe byddent yn gwneud hynny, byddent yn gwybod bod y llwybr hwnnw yn mynd drwy galon llawer o gymunedau gyda miloedd lawer o bobl yn byw yno, ac nad ydynt eisiau wynebu mwy o draffig, cyflymder uwch y traffig, a fyddai'n dod â phroblemau llygredd aer a sŵn i'r cymunedau hynny yn eu sgil. Mae hefyd yn anymarferol iawn, o ystyried y cylchfannau, goleuadau traffig a'r cyffyrdd hyn. Wyddoch chi, mewn gwirionedd, y dylai pawb gydnabod y realiti hwnnw.

Llywydd, pan fyddwn yn sôn am drafnidiaeth integredig, mae, rwy'n credu, rhai ffyrdd eithaf amlwg o fynd ati sydd wedi'u datblygu gan bobl leol ac eraill dros gyfnod o amser. Un o'r rheini yw'r cynnig ar gyfer gorsaf newydd ym Magwyr, gorsaf gerdded, sy'n aros, gobeithio, am arian gan Lywodraeth Cymru ar gyfer cam nesaf proses gorsafoedd newydd Llywodraeth y DU i fynd â'r broses ymlaen i'r lefel nesaf. Mae'r cyswllt trên i deithwyr rhwng Casnewydd a Glynebwy y mae dyheu mawr amdano yn enghraifft dda arall, ac i'r dwyrain o Gasnewydd, ceir gorlenwi enbyd ar wasanaethau i Fryste a llwybrau eraill. Mae arnom ni angen llawer mwy o fuddsoddiad gan Lywodraeth y DU i wella capasiti ac mae angen cam 3 y metro arnom ni i fynd i'r afael â'r materion hynny sy'n ymwneud â dwyrain Casnewydd.

O ran gweithredu'n fuan, Llywydd, hoffwn ategu'r hyn a ddywedodd Jenny Rathbone bod gennym ni amserlen glir ar gyfer y gwasanaeth gwell newydd hwnnw i ymdrin â damweiniau ar yr M4, er enghraifft, lle gellid dod o hyd i le er mwyn i'r gwasanaeth adfer symud cerbydau iddo. Oherwydd bod y problemau annisgwyl hynny'n eithriadol o anodd o ran yr anhrefn y maen nhw'n ei greu ar yr M4 ac yn wir ar ffyrdd lleol. I ryw raddau, gall pobl newid eu harferion teithio ar gyfer yr hyn y byddai pobl yn ei ystyried yn dagfeydd arferol, ond, yn amlwg, o ran damweiniau, nid yw hynny'n wir. Mae llawer ohonyn nhw'n ddamweiniau cymharol fach, wyddoch chi, a gellid eu clirio'n eithaf cyflym gyda gwasanaeth gwell.

Y peth arall y byddwn yn ei grybwyll yw'r cyfnod hebrwng plant i'r ysgol ac oddi yno, sydd eto, rwy'n credu, yn arwyddocaol iawn o ran tagfeydd lleol. Gallem drefnu bod mwy o fysiau ysgol ar gael i ymdrin â'r materion hynny. Gallem hefyd roi hwb llawer cryfach i deithio llesol o ran y cyfnod hebrwng, yn wir, yn gyffredinol. Soniais, yr wythnos diwethaf, yn y Cynulliad fod un o'm hysgolion cynradd lleol wedi llwyddo i gael cynnydd o 40 y cant mewn teithio llesol—defnyddio sgwteri, cerdded a beicio—i'r ysgol mewn cyfnod o ddim ond blwyddyn. Credaf fod hyn yn dangos yr hyn sy'n bosib, Llywydd, gyda'r egni cywir a'r dychymyg cywir.