Part of the debate – Senedd Cymru am 4:43 pm ar 2 Gorffennaf 2019.
Mae'n bleser cael siarad yn y ddadl hon ac rwyf wrth fy modd yn nodi adroddiad y Pwyllgor Materion Cymreig. Fe'i darllenais ar yr adeg yr ymddangosodd. Roeddwn yn credu ei fod yn adroddiad da. Mae'n gymharol fyr; ni fyddwn i'n ei ddisgrifio fel adroddiad cynhwysfawr. Roedd fy asesiad ychydig yn wahanol i un y Gweinidog yn yr ystyr na welais fod ei bwyslais yn arbennig ar yr ochr gyfansoddiadol ac nad oedd yn edrych ar hyn mewn rhyw fath o ffordd niwtral megis 'a ddylid ei datganoli?' yn hytrach na 'beth fyddai'r effaith pe bai—?'. Roedd ei sylwedd, o leiaf o ran newid safbwynt yn San Steffan ar sail drawsbleidiol, yn ymddangos fel pe bai'n ymwneud â'r dystiolaeth am Faes Awyr Bryste. A chredaf eu bod wedi dod i'r casgliad eithaf pendant y byddai'r effaith ar Faes Awyr Bryste yn eithaf bach, hyd yn oed pe baem ni'n dileu'r doll teithwyr awyr neu'n ei lleihau'n sylweddol, ac yn wir, nid yw'n sail ddigonol ar gyfer penderfynu a ddylid datganoli'r dreth hon yma pan fo wedi'i datganoli i'r Alban a Gogledd Iwerddon.
O ran pwyntiau 2 a 3 a'r cyfeiriadau at y consensws trawsbleidiol, a gwthio hyn ymlaen gyda phwynt 4, mae fy ngrŵp wedi trafod hyn ac wedi myfyrio arno. Roeddwn yn ddiolchgar iawn i'r Gweinidog, mewn gwirionedd, ddoe, am ateb fy nghwestiynau mewn galwad ffôn ac am amlinellu ychydig mwy o ran safbwynt Llywodraeth Cymru, a'i gonestrwydd yn hynny, ac roeddwn yn gwerthfawrogi hynny. Credaf y cafwyd newid pwyslais o effaith torri neu gael gwared ar y dreth i effaith amrywio'r dreth, ond deallaf safbwynt y Gweinidog, fel y mynegwyd gynnau, y byddai'n hoffi petai San Steffan yn edrych ar bob treth a dadl dros ddatganoli o safbwynt rhinweddau datganoli, yn hytrach na rhinweddau penodol polisi arfaethedig, o gofio y byddai'n cael ei datganoli er mwyn inni benderfynu beth ddylai'r polisi hwnnw fod yn y fan yma.
Serch hynny, credaf ei bod hi'n haws asesu rhagoriaethau polisi lle mae bwriad cadarn o ran pa gyfeiriad y dylai ei ddilyn. Fy nealltwriaeth o hyd yw y byddai Llywodraeth Cymru yn ceisio ei lleihau os nad ei diddymu ac y byddai'r budd posibl i Faes Awyr Caerdydd yn rhywbeth y dylem ei ystyried yn briodol. Ac wrth gwrs mae Llywodraeth Cymru yn berchen ar Faes Awyr Caerdydd, felly pe bai'n dod yn faes awyr mwy poblogaidd ac yn fenter fusnes well, byddai rhywfaint o'r budd yn sgil hynny yn mynd i'r trethdalwr, naill ai drwy fwy o ddifidendau neu drwy lai o arian net yn mynd iddo yn y dyfodol, neu yn wir drwy werthu cyfran leiafrifol pe bai'r Llywodraeth fyth yn gwneud hynny. Felly dyna rywbeth i'w ystyried.
Roeddwn yn llai argyhoeddedig ynghylch y dadleuon a gyflwynwyd gan Nick Ramsay fod hyn yn fater o gydraddoldeb â'r Alban, ac felly dylem wneud hyn. Mae gan yr Alban lawer mwy o bwerau mewn llawer o feysydd nag sydd gennym ni yma. Ni fyddwn i'n dadlau dros gydraddoldeb ar sail un o'r rheini, a doeddwn i ddim yn ymwybodol ei fod e'n gwneud hynny chwaith, o leiaf nid yn gyffredinol. Mae gan yr Alban y pŵer i amrywio'r cyfraddau ac nid dim ond y cyfraddau ond trothwyon treth incwm. Mae pobl yn yr Alban yn talu llawer mwy o dreth yn rhan ganol uwch a rhan uwch y dosbarthiad incwm oherwydd nad yw'r trothwy wedi'i godi fel y mae yn Lloegr ac yn wir yng Nghymru ar gyfer y gyfradd 40c. Gwnaf, fe wnaf dderbyn ymyriad.