Rwyf innau'n cefnogi cyflwyno'r Bil hwn ac yn diolch i'r Aelod am ei gyflwyno. Mae pob un ohonom yn gyfarwydd â'r straeon arswyd. Mae babanod wedi marw o ganlyniad i gamreoli yn y GIG. Tarfwyd ar fywydau miloedd o bobl ifanc am fod rhestrau aros iechyd meddwl wedi cynyddu bedair gwaith. Mae cleifion wedi marw wrth aros am oriau am ambiwlans brys. Mae bywydau wedi cael eu difetha wrth i bobl aros yn hwy nag y dylent am lawdriniaeth, ac mae canserau wedi tyfu wrth i'r gallu i wneud diagnosis a'u trin yn y wlad hon grebachu. Nid bai'r clinigwyr ac nid bai'r staff ar y rheng flaen yw'r ffaith bod hyn wedi digwydd yng Nghymru, ond mae'n fai ar rhywun, ac os ydym am gredu'r Llywodraeth hon pan fyddant yn gwadu mai hwy sy'n gyfrifol am y cynnydd yn nifer y marwolaethau a'r dioddef diangen a achosir gan ganlyniadau ac ymatebion gwael, mae'n rhaid felly ei fod yn fai ar reolwyr penodol yn y GIG.

Yn ddiamau, mae rheoli adnoddau cyfyngedig mewn sefydliad sy'n gorfod ymateb i'r hyn y gellid ei ystyried yn alw na ellir ei reoli yn anodd, ond mae#n siŵr fod llawdriniaethau ar yr ymennydd a thriniaethau canser cymhleth yn anos. Serch hynny, mae llawfeddygon ymennydd sydd wedi'u hyfforddi, eu cofrestru a'u trwyddedu yn ddarostyngedig i benderfyniadau rheolwyr GIG didrwydded heb eu cofrestru, nad oes angen unrhyw gymhwyster statudol o gwbl arnynt i gyflawni eu rôl. Mae penderfyniadau rhai o reolwyr y GIG wedi achosi rhai problemau difrifol, fel y soniais, ond nid ydym yn gwybod am unrhyw reolwr yn y GIG sydd wedi colli diwrnod o gyflog, neu sydd wedi'u diswyddo, neu wedi gorfod bod yn atebol yn gyhoeddus am eu methiannau angheuol.

Ers blynyddoedd, rwyf wedi cefnogi galwadau i gofrestru rheolwyr y GIG yn yr un modd â'r clinigwyr sy'n ddarostyngedig i benderfyniadau rheolwyr y GIG. Yn llawer rhy aml, rydym wedi gweld rheolwyr sy'n methu mewn un maes sector cyhoeddus yn gadael gyda thaliad mawr ac yn ymddangos yn rhywle arall yn y sector cyhoeddus i wneud llanast o bethau i grŵp arall o drethdalwyr diarwybod. Mae ein profiad ni yn y lle hwn yn dangos, heb newid y rheolau, na allwn ddisgwyl unrhyw welliant sylweddol. Er enghraifft, sawl gwaith rydym ni yn yr wrthblaid wedi holi’r Gweinidog iechyd, Vaughan Gething, ynglŷn â'r llanast parhaus ym mwrdd iechyd Betsi Cadwaladr ac wedi gofyn iddo a oes unrhyw un wedi cael eu diswyddo am eu methiannau enfawr neu am ddifetha bywydau pobl, dim ond i’w weld yn gwingo ac ymddiheuro bron am ei anallu i wneud unrhyw beth ynglŷn â’r sefyllfa?

Nid yw'r Bil hwn yn cynnwys system drwyddedu ar gyfer rheolwyr y GIG ond mae'n gam mawr i’r cyfeiriad cywir. Byddai llawer o bobl yn synnu na cheir corff proffesiynol ar gyfer galwedigaeth mor bwysig â rheoli’r GIG, er bod cyrff proffesiynol ar gyfer pethau fel gwerthwyr tai, hysbysebwyr a hyfforddwyr pêl-droed ac ati. Mae arolygiaeth iechyd annibynnol nad yw'n llawn o benodiadau gwleidyddol yn hanfodol hefyd. Mae'n hen bryd gallu dwyn rheolwyr y GIG i gyfrif am y marwolaethau a'r dioddef y mae eu penderfyniadau gwael yn eu hachosi. Gan nad oes gan Vaughan Gething sgiliau i ddatrys y problemau hyn ei hun, mae'n amlwg fod yn rhaid i ni ymgorffori’r atebion yng nghyfraith Cymru. Diolch.