5. Dadl ar Gynnig Deddfwriaethol gan Aelod: Rheoli'r Gwasanaeth Iechyd

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:33 pm ar 3 Gorffennaf 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 3:33, 3 Gorffennaf 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Dau funud yn unig sydd gennyf i ymateb, felly ni allaf ymateb i’r holl bwyntiau y mae pobl wedi’u codi. Ond rwy'n ddiolchgar iawn am y gefnogaeth a gafwyd ar draws y Siambr, ac rwy'n ddiolchgar hefyd, mewn gwirionedd, i'r Gweinidog am gydnabod bod hon yn ymgais i fynd i'r afael â materion real ac ystyrlon, ac am ei barodrwydd i edrych ar gynigion manylach.

Hoffwn gyfeirio at un neu ddau o bwyntiau a godwyd gan Angela Burns. Credaf fod y ddarpariaeth ariannol ar gyfer AGIC yn gwbl hanfodol. Fodd bynnag, nid wyf yn siŵr a ydych yn ymdrin â hynny mewn deddfwriaeth, er y gall fod rhai ffyrdd o wneud hynny. Ac rwy’n llwyr gefnogi'r hyn a ddywedwch am gofrestru gan gynnwys yr hawl i ddiswyddo rhywun, o bosibl. Ond hoffwn herio'r Gweinidog a dweud fy mod wedi dweud yn glir iawn yn fy nghyfraniad nad o’r fan honno rwy'n dechrau. Yr hyn rwy’n dechrau ohono yw grymuso pobl i wneud eu swyddi'n iawn, ac ni fydd yn rhaid dod yn ôl atynt heblaw i ymdrin â methu gwneud y gwaith yn iawn, fel dewis olaf, fel sy'n wir am feddygon, nyrsys a gweithwyr proffesiynol clinigol eraill.

Ni fydd unrhyw un yn synnu wrth fy nghlywed yn dweud fy mod yn cytuno â phopeth a ddywedodd Dai. Yng nghyd-destun y Bil hwn, rwy'n credu'n hollbwysig mai symud i system iawndal ddi-fai briodol yw'r unig ffordd yn y pen draw y byddwn yn galluogi gweithwyr proffesiynol i allu cyfaddef eu bod wedi gwneud camgymeriadau a dysgu oddi wrthynt. Ac mae tegwch o ran trin rheolwyr a staff clinigol yn hanfodol.

Nid yw Bil y Gweinidog yn gwbl ddiwerth, ac wrth gwrs, byddwn yn ceisio ei ddiwygio, ond nid yw'n mynd i'r afael â’r rhan helaeth o’r pryderon. Credaf fod angen i ni reoleiddio ein rheolwyr, yn benodol er mwyn eu hatal rhag ymddangos, diflannu ac ailymddangos pan fydd pethau wedi mynd o chwith. Wrth gwrs, byddwn yn cydweithredu drwy gydol taith y Bil, ond mae angen i ni wneud mwy.

Nawr, rwy'n digwydd credu bod gennym y gallu a'r capasiti. Mae gennym ddigon o bobl ddisglair yng Nghymru i allu rheoli ein gwasanaethau cyhoeddus yn wirioneddol effeithiol, ond nid ydym yn rhoi'r hyfforddiant a'r strwythur iddynt i'w galluogi i wneud hynny. Byddaf yn gweithio gydag Aelodau ar draws y Siambr i geisio bwrw ymlaen â’r agenda hon. O bosibl, er enghraifft, gallem ystyried grŵp trawsbleidiol ar atebolrwydd gwasanaeth cyhoeddus a allai fynd i'r afael â rhai o'r materion hyn.

Rwy'n ddiolchgar iawn am y cyfle i godi'r materion hyn yma heddiw. Mae peth o'r adborth a ddaeth yn ôl ataf gan staff rheoli, mewn gwirionedd, yn nodi’n glir iawn eu bod yn falch o wybod bod pobl yn gwybod nad yw popeth yn iawn a’u bod o ddifrif ynglŷn â'r mater. Edrychaf ymlaen at gydweithredu ar yr agenda hon i ddarparu'r rheolaeth orau a'r canlyniadau gorau i gleifion.