Part of the debate – Senedd Cymru am 3:45 pm ar 9 Gorffennaf 2019.
Diolch i Paul Davies am yr ymateb adeiladol yna i ddatganiad y prynhawn yma. Mae arnaf ofn, rwy'n credu, bod yr hanes yn siarad drosto'i hun. Pan oeddwn yn Weinidog iechyd yma yn y Cynulliad hwn, aeth meddygon ar streic yn y GIG yn Lloegr, aeth nyrsys ar streic, roedd ffisiotherapyddion, therapyddion galwedigaethol, porthorion ar streic. Nid aeth yr un o'r galwedigaethau hynny ar streic yma yng Nghymru ac mae hynny oherwydd bod gennym ni agwedd wahanol. Nid damwain oedd y ffaith y bu'r gweision cyhoeddus a'r gweithwyr proffesiynol ymroddgar hynny ar draws y ffin ar streic, ond yma yng Nghymru fe wnaethom ni osgoi hynny. Mae hyn oherwydd bod gennym ni ddull partneriaeth gymdeithasol ac, ar draws y ffin, lle mae'r Blaid Geidwadol mewn grym, nid oes ganddyn nhw un.
Roeddwn yn awyddus iawn, Dirprwy Lywydd, yn yr hyn a ddywedais i bwysleisio'r cyfraniadau y mae cyflogwyr yng Nghymru wedi'u gwneud i'r agenda partneriaeth gymdeithasol, o'r ffordd gadarnhaol y maen nhw'n mynd ynghylch pethau, a dyna'n sicr sut yr ydym ni'n bwriadu saernïo ein cynigion yma yng Nghymru. Pan ddywedais ein bod wedi cyrraedd terfynau ein trefniadau presennol, mae hynny oherwydd fy mod yn credu ein bod wedi gwneud y gorau ohonyn nhw, nid am nad ydyn nhw'n gweithio, ond am eu bod yn gweithio'n ddi-baid ac yn gweithio mor gyflym ag y gallan nhw o fewn y terfynau presennol. Dyna pam ein bod eisiau cryfhau'r trefniadau presennol drwy eu hamgylchynu â grym statud. A phan fydd Paul Davies yn dweud, pa un a ydym yn hoffi hyn ai peidio, bod gennym ni gontractau dim oriau, nid oes angen i ni ar yr ochr hon i'r Siambr bwyso a mesur yn ofalus i wybod nad ydym ni'n hoffi contractau dim oriau, ond rydym ni wedi mynd i'r afael â hyn fel yr aethom ni i'r afael â gofal cymdeithasol a'r ddeddfwriaeth yr ydym ni wedi'i phasio yma yn y Cynulliad hwn. Yn hynny o beth, rydym ni wedi cydnabod bod yna resymau pam, fel y mae undebau llafur wedi cydnabod, y gellir trefnu cyfnod o 12 wythnos, cyfnod rhagarweiniol pan fydd rhywun yn penderfynu a ydyn nhw eisiau parhau yn y swydd honno, a phan fydd cyflogwyr yn mesur lefel y sgiliau a'r gallu sydd gan rywun—y gellir trefnu 12 wythnos ar sail dim oriau, ond yna mae'n rhaid cynnig contract cyfnod penodol o amser penodol i'r cyflogai. Gallant ddewis aros ar gontract dim oriau os mai dyna sy'n gweddu orau i'w hamgylchiadau, ond bod ganddyn nhw ddewis; nid ydyn nhw'n cael eu cadw ar sail contract dim oriau gorfodol.
Ond yn fwy cyffredinol, wrth gwrs, rhoddaf ymrwymiad i'r Aelod y bydd ystyriaeth ofalus a chynhwysfawr o'r cynigion a gyflwynir gennym ni, y cânt eu datblygu mewn ysbryd o bartneriaeth gymdeithasol drwy sicrhau bod pawb sydd â diddordeb yn y cynigion yn cael cyfle i'w hystyried, i'w llunio, ac yna cânt eu trafod a bydd craffu arnynt ar lawr y Cynulliad Cenedlaethol.
Ac, yn olaf, i sicrhau'r Aelod yn ogystal fod y penderfyniad i osod y gyfarwyddiaeth partneriaeth gymdeithasol a gwaith teg yn Swyddfa'r Prif Weinidog yn ymateb uniongyrchol i argymhelliad y Comisiwn Gwaith Teg na ddylai ei lleoli mewn adran benodol. Yn wir, fel y dywedodd Paul Davies, mae'n agenda drawsbynciol yn ei hanfod, ac mae rhoi'r swyddfa honno neu'r gyfarwyddiaeth honno yn fy swyddfa i yn ffordd o wneud y natur drawsbynciol honno'n eglur ac effeithiol.