Part of the debate – Senedd Cymru am 4:33 pm ar 16 Gorffennaf 2019.
Dirprwy Lywydd, yn ddiamau mae Cymru a'r gwasanaethau cyhoeddus, sydd mor werthfawr yn ein golwg ni, yn wynebu heriau mawr wrth inni edrych tua'r dyfodol. Mae'n ymddangos mai'r unig beth y mae Llywodraeth y DU yn canolbwyntio arno yw ethol arweinydd newydd y Blaid Geidwadol ac, o ganlyniad i hynny, Brif Weinidog newydd. Rydym ni i gyd wedi clywed y ddau ymgeisydd yn gwneud addewidion mawr o ran treth a gwariant. Ond, fel mae pethau'n sefyll, ychydig iawn yr ydym yn ei wybod am ba bolisi cyllidol y bydd Prif Weinidog newydd—a Changhellor newydd yn sicr ddigon—yn ei ddilyn. Yn ogystal â'r ansicrwydd cynyddol ynglŷn â Brexit, mae'r diffyg eglurder hwn ynghylch rhagolygon cyllidol y DU yn golygu her hollol newydd i ni wrth ddatblygu cynlluniau gwariant ar gyfer y dyfodol. Er gwaethaf hyn, rwyf wedi ymrwymo i rannu cymaint o wybodaeth â phosibl â rhanddeiliaid i lywio eu gwaith cynllunio nhw yn y dyfodol.
Ar hyn o bryd, mae Cymru yn wynebu bygythiadau deublyg rhaglen Llywodraeth y DU o gyni a Brexit 'heb gytundeb'. Gallai'r rhain wneud niwed mawr i fuddiannau Cymru. Rydym ni nawr yn y nawfed flwyddyn o gyni ac mae Cymru yn dioddef yn sgil canlyniadau niweidiol polisïau'r Torïaid. Rydym wedi dweud ers tro byd mai dewis gwleidyddol yw parhau â chyni. Mae'n ffaith, er gwaethaf twf araf iawn, fod derbyniadau treth yn fwy na digon i gwrdd â gwariant cyhoeddus cyfredol. Beth sydd gennym ni i'w ddangos am bron degawd o gyni? Nid yw cynhyrchiant y DU fawr ddim yn uwch na'r lefelau cyn y dirwasgiad ac mae cyflogau, wedi eu haddasu ar gyfer chwyddiant, yn parhau yn is na lefelau 2010. Mae'r twf mewn derbyniadau treth wedi bod yn araf iawn, gan leihau'r adnoddau i ariannu gwasanaethau cyhoeddus. Yng Nghymru, pe byddai gwariant ar wasanaethau cyhoeddus wedi aros yn gyfartal â'r twf mewn cynnyrch domestig gros ers 2010-11, eleni fe fyddai gan Lywodraeth Cymru £4 biliwn yn ychwanegol i'w wario. I roi hynny yn ei gyd-destun, fe fyddai wedi cynyddu ein cyllideb ni bron 25 y cant.