4. Datganiad gan y Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd: Rhagolygon y Dyfodol ar gyfer Gwariant Cyhoeddus yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:04 pm ar 16 Gorffennaf 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 5:04, 16 Gorffennaf 2019

(Cyfieithwyd)

Rwy'n diolch i Vikki Howells am godi'r pwyntiau hyn, ac yn arbennig y gydnabyddiaeth nad yw rhai o'r polisïau na'r cynigion a gyflwynwyd gan y ddau Brif Weinidog newydd posibl yn sicr yn flaengar iawn, ac yn sicr bydden nhw o fudd i'r cyfoethogion, ac nid ydynt yn cynnig dim i bobl sy'n cael trafferth cael dau ben llinyn ynghyd. Ond mae'n debyg iawn mai dyna yw'r sefyllfa yn yr ystyr eu bod nhw'n ceisio tynnu sylw at eu hunain. Nid oes angen iddyn nhw ond bodloni nifer fechan o bobl sy'n aelodau o'r Blaid Geidwadol i allu cerdded i mewn i rif 10. Ac, yn amlwg, nid yw bod yn flaengar a cheisio cyflwyno polisïau a fydd yn cefnogi'r bobl sydd dan y pwysau mwyaf, mewn cyfnod anodd, ac sy'n dwyn baich cyni, yn flaenoriaeth iddyn nhw.

Rydym ni'n ceisio modelau ar hyd gwahanol lwybrau, gan edrych ar bethau a allai ddigwydd fel y gallwn ni gael gwell dealltwriaeth o'r hyn y mae hynny'n ei olygu i Gymru. Felly, nid ydym yn disgwyl gwybod beth yw cwantwm ein cyllidebau tan yn ddiweddarach yn y flwyddyn, ond rydym yn edrych ar wahanol senarios, ac maen nhw'n amrywio o rai amodau sy'n ffafriol i amodau sy'n achosi llawer o bwysau. Ac mae un o'r rhai yr ydym ni'n eu modelu yn ymwneud â pharatoi ar gyfer ymadawiad 'heb gytundeb' â'r Undeb Ewropeaidd. Ym mis Rhagfyr y llynedd, cyhoeddwyd ein dadansoddiad economaidd diweddaraf o gynigion Llywodraeth y DU ar gyfer ymadael â'r UE, ac fe dynnodd hynny sylw, yn y sefyllfa waethaf un, at gynnyrch domestig gros sydd efallai rhwng 7.75 y cant a 10 y cant yn is nag yr oedd ym mis Mai 2016 erbyn diwedd 2023, os digwydd Brexit anffafriol. Mae hwn yn lleihad mwy difrifol nag a welwyd yn ystod y dirwasgiad a ddechreuodd yn 2008. Mae dadansoddiadau dilynol gan y banc yn awgrymu y gallai paratoi mesurau lliniaru addas osgoi'r effaith waethaf, i ryw raddau, ond byddai hwnnw'n dal i fod yn debyg o ran ei faint i'r dirwasgiad diwethaf. Felly, gallaf sicrhau'r Aelod ein bod ni'n modelu pob math o ganlyniadau posibl, ac yn sicr yn edrych yn ofalus iawn ar yr effaith y gallai'r addewidion amrywiol a wneir gan yr ymgeiswyr Ceidwadol am y Brifweinidogaeth ei chael ar Gymru.

Mae Vikki Howells yn iawn i nodi'r ffaith nad oes gennym adolygiad cynhwysfawr o wariant ac nad oes gennym gyllideb ar gyfer y flwyddyn nesaf, a hynny mewn gwirionedd sydd wrth wraidd y diffyg eglurder sydd gennym ni. Felly, pe byddem yn gweld cyllideb dreigl yn cael ei chyflwyno am flwyddyn heb yr arian ychwanegol yr ydym ni wedi ei gael yn ystod y  flwyddyn, er enghraifft, byddai hynny'n golygu, ar sail debyg am debyg, y byddai awdurdodau lleol £111 miliwn ar eu colled. Felly, rwyf i o'r farn fod yr heriau sy'n ein hwynebu yn rhai enbydus iawn, ac mae diffyg gwybodaeth yn gwneud pethau'n anodd.