– Senedd Cymru am 6:19 pm ar 16 Gorffennaf 2019.
Eitem 7 yw Rheoliadau Dyrannu Tai a Digartrefedd (Cymhwystra) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 2) 2019, a galwaf ar y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol i gynnig y cynnig—Julie James.
Cynnig NDM7121 Rebecca Evans
Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru; yn unol â Rheol Sefydlog 27.5:
Yn cymeradwyo bod y fersiwn ddrafft o Reoliadau Dyrannu Tai a Digartrefedd (Cymhwystra) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 2) 2019 yn cael ei llunio yn unol â’r fersiwn ddrafft a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 25 Mehefin 2019.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Cynigiaf y cynnig.
Cyflwynwyd cynllun preswylio'n sefydlog i ddinasyddion yr Undeb Ewropeaidd ym mis Ionawr 2019 a daeth yn gwbl weithredol ledled y DU ar 30 Mawrth 2019. Mae'r bwlch a grëwyd gan gynllun preswylio'n sefydlog dinasyddion yr UE yn berthnasol i unigolion sy'n anghymwys i gael cymorth tai ar hyn o bryd oherwydd mai dim ond un o'r hawliau i breswylio sydd wedi'u rhestru yn rheoliad 6 o'r rheoliadau cyfredol sydd ganddynt, ac a fydd yn cael caniatâd cyfyngedig i aros o dan gynllun preswylio'n sefydlog dinasyddion yr UE. Os yw unigolyn o'r fath yn cael caniatâd cyfyngedig i aros o dan gynllun preswylio'n sefydlog dinasyddion yr UE, bydd ganddo hawl ychwanegol i breswylio, a fydd yn ei wneud yn gymwys i gael llety neu gymorth tai. Nid yw hyn yn un o ganlyniadau bwriadol cynllun preswylio'n sefydlog dinasyddion yr UE. Enghraifft o unigolyn o'r fath fyddai rhywun o un o'r gwledydd o fewn yr Ardal Economaidd Ewropeaidd y mae ei hawl i breswylio ond yn deillio o'i statws fel ceisiwr gwaith.
Ni fyddai gan unigolyn yn y sefyllfa honno hawl i gael cymorth tai ar hyn o bryd. Fodd bynnag, os yw'r unigolyn hwnnw'n llwyddo i wneud cais am statws preswylydd cyn-sefydlog o dan gynllun preswylio'n sefydlog dinasyddion yr UE, bydd ganddo hawl ychwanegol i breswylio yn y DU. O dan y rheoliadau fel y maen nhw wedi'u drafftio ar hyn o bryd, byddai gan y person hwnnw hawl i gael cynnig cymorth tai, ac felly'n cael hawl na fyddai wedi bod ar gael iddo cyn cyflwyno cynllun preswylio'n sefydlog dinasyddion yr UE.
Ni fyddai gan bobl sy'n gymwys i gael cymorth tai yn sgil y bwlch a grëwyd gan gynllun preswylio'n sefydlog dinasyddion yr UE hawl i gael budd-dal tai i dalu eu rhent. Byddai hyn yn golygu y gallai'r unigolion hynny sy'n mynd yn ddibynnol ar fudd-daliadau i dalu eu rhent fynd i ôl-ddyledion rhent. Gwnaeth Llywodraeth y DU y gwelliant hwn i gau'r bwlch hwn fis Mai eleni.
Yn ogystal â'r gwelliant hwnnw, ym mis Gorffennaf 2018 a Thachwedd 2018, ymestynnodd Llywodraeth y DU y cymhwysedd ar gyfer cymorth tai i nifer benodol o blant ar eu pen eu hunain sy'n ffoaduriaid o wledydd eraill yn Ewrop, a'r rhai a drosglwyddwyd o wersylloedd ffoaduriaid Calais. Mae'r rheoliadau diwygiedig hyn hefyd yn darparu ar gyfer y gwelliant hwn er mwyn ymestyn y cymhwystra i'r grwpiau hynny.
Bydd cau'r bwlch yn sicrhau y bydd Llywodraeth Cymru yn unol â gwledydd eraill y DU. Mae angen diwygiadau tebyg i'r un set o reoliadau hefyd o ran cymhwysedd ar gyfer dyrannu tai. Mae'r pwerau i ddiwygio darpariaethau'r rheoliadau i ymdrin â chymhwysedd ar gyfer dyrannu tai wedi'u cynnwys yn Neddf Tai 1996. Mae'r Ddeddf honno'n darparu bod y diwygiadau hynny i'w gwneud drwy'r weithdrefn negyddol.
Gosodwyd y diwygiadau hyn ar 25 Mehefin a byddant yn dod i rym ar 19 Gorffennaf, sef y dyddiad yr ydym ni'n bwriadu i'r rheoliadau cadarnhaol hyn ddod i rym hefyd. Mae'r gwelliannau hyn yn dechnegol eu natur, ac rwyf i eisiau sicrhau'r Aelodau y bydd fy swyddogion yn gweithio gydag awdurdodau lleol a sefydliadau eraill i sicrhau eu bod yn ymwybodol o'r newidiadau hyn.
Galwaf ar Gadeirydd y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol, Mick Antoniw.
Diolch. Unwaith eto, fe wnaethom ni ystyried y rheoliadau hyn yn ein cyfarfod ar 8 Gorffennaf 2019. Fe wnaethom ni nodi bod y rheoliadau hyn yn diwygio darpariaethau Rheoliadau Dyrannu Tai a Digartrefedd (Cymhwystra) (Cymru) 2014, sydd â'r swyddogaeth o ragnodi'r dosbarthiadau o bersonau sy'n ddarostyngedig i reolaeth fewnfudo sy'n gymwys i gael cymorth tai o dan Ddeddf Tai (Cymru) 2014, yn ogystal â'r dosbarthiadau o bobl o dramor nad ydynt yn ddarostyngedig i reolaeth fewnfudo, sy'n anghymwys i gael cymorth tai o dan y Ddeddf honno.
Effaith y diwygiad i reoliad 5 o Reoliadau 2014 yw gwneud plant penodedig ar eu pen eu hunain sy'n ffoaduriaid sydd â'r hawl i gael eu hadleoli ac i gael cymorth, a phobl benodedig sydd wedi cael caniatâd Calais i aros sy'n gymwys i gael cymorth tai, yn ddarostyngedig i rai amodau eraill sy'n ymwneud â phreswyliaeth.
Effaith y diwygiad i reoliad 6 o reoliadau 2014 yw cynnal y status quo. Pan fo personau penodedig sydd â hawl i breswylio yn y DU, Ynysoedd y Sianel, Ynys Manaw neu Weriniaeth Iwerddon hefyd yn cael caniatâd cyfyngedig i ddod i mewn i neu i aros yn y DU yn unol ag atodiad EU o'r rheolau mewnfudo, o dan gynllun preswylio’n sefydlog i ddinasyddion yr Undeb Ewropeaidd, nid yw hyn yn effeithio ar eu cymhwysedd. Hynny yw, nid ydynt yn cael eu gwneud yn gymwys ar gyfer cymorth tai drwy fod wedi cael caniatâd cyfyngedig i aros o dan y Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE.
Nid wnaethom adrodd am unrhyw faterion i'r Cynulliad o dan Reolau Sefydlog 21.2 neu 21.3. Fodd bynnag, er ein bod yn cydnabod nad ydym ni'n bwyllgor polisi penodol ar y mater hwn, ac nad yw'r rheoliadau yn gweithredu unrhyw newidiadau ym mholisi Llywodraeth Cymru, roeddem ni o'r farn bod angen manteisio ar y cyfle i dynnu sylw at y pynciau difrifol, fel hwn, sydd yn aml yn cael eu trin drwy is-ddeddfwriaeth. Diolch, Dirprwy Lywydd.
Diolch. Galwaf ar y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol i ymateb.
Diolch, Dirprwy Lywydd, a diolch i Mick Antoniw am y sylwadau hynny.
Mae'n bwysig ein bod yn sicrhau bod y rhai sy'n cael eu hadsefydlu yng Nghymru o dan ddiwygiadau i ddeddfwriaeth y DU yn gallu cael gafael ar gymorth tai a digartrefedd os oes angen iddyn nhw wneud hynny, yn enwedig pan fu'n rhaid iddynt ffoi o'u gwlad enedigol a'u bod wedi dioddef cythrwfl a straen rhyfel a gwrthdaro.
O ran dinasyddion yr AEE sy'n cael caniatâd i aros yn y DU, mae angen gwahaniaethu rhwng y rhai sy'n cael statws sefydlog a'r rheini a gafodd statws preswylydd cyn-sefydlog, fel y mae ar hyn o bryd. Mae'r diwygiadau hyn yn sicrhau bod y gwahaniaeth yn parhau i fod ar waith. Rwy'n annog yr Aelodau, felly, i gymeradwyo'r rheoliadau. Diolch.
Diolch. Y cynnig yw ein bod yn cytuno ar y cynnig. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Na. Felly, derbynnir y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.