5. Datganiad gan Gadeirydd y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol: Blaenoriaethau Brexit

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:25 pm ar 17 Gorffennaf 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Melding David Melding Conservative 3:25, 17 Gorffennaf 2019

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddechrau drwy ddiolch i David Rees am y ffordd y mae'n cadeirio'r pwyllgor? Credaf ei bod yn dasg anferthol mewn cyfnod hynod ryfeddol o'n hanes gwleidyddol, ac mae gennym ni ran angenrheidiol iawn i'w chwarae yma yng Nghymru, ac mae arweinyddiaeth David wedi bod yn allweddol i sicrhau bod y pwyllgor hwnnw'n gweithio'n anhygoel o effeithiol a chyda chytundeb dwfn iawn ar lawer o faterion, sydd, o gofio'r safbwyntiau angerddol sydd gan bobl, yn gamp ryfeddol.  

Mae'n rhaid i mi ddweud, ar ôl dechrau ar y nodyn cadarnhaol hwnnw, rwy'n siomedig iawn ynglŷn â phresenoldeb gwael Llywodraeth Cymru ar gyfer y sesiwn hon. Rwy'n credu y dylai'r holl Weinidogion sydd â'r cyfrifoldeb perthnasol yma fod wedi ei mynychu. Nid wyf yn siŵr pam nad ydynt wedi gwneud hynny, oherwydd, er mwyn cydbwyso fy sylwadau, cafwyd cyfranogiad rhagorol gan Lywodraeth Cymru yng ngwaith y pwyllgor a thystiolaeth ddidwyll, ddoeth o ansawdd uchel gan Weinidogion y Llywodraeth. Felly, unwaith eto, credaf ei fod yn anarferol o ran y ffordd y maent wedi ymddwyn hyd yn hyn yn ein rôl yn craffu ar eu heffeithiolrwydd fel Llywodraeth. Ond rwy'n credu ei bod yn briodol cofnodi'r sylwadau hynny.  

Credaf y byddai canlyniad 'dim bargen' yn risg ddifrifol. Ni allaf weld sut y gallai unrhyw berson rhesymegol ddod i unrhyw gasgliad arall. Hyd yn oed pe bai Brexit yn datblygu i fod yn fwy sefydlog yn y tymor canolig i'r tymor hir—ac mae hynny'n bosibl; gallwch wneud y rhagfynegiadau hynny—byddai'r cythrwfl tymor byr yn ddifrifol. Nid oes gennym unrhyw hawl i wneud penderfyniadau sy'n gwneud y rhai mwyaf bregus yn ein cymdeithas yn agored i'r peryglon hynny, ar wahân i'r hyn y gallem ei wneud mewn capasiti economaidd mwy hirdymor yn y wlad hon. Felly, rwy'n credu bod angen sylwi ar hynny. Ac mae wedi bod yn broblem wirioneddol i'r rhai sydd, y tu hwnt i rethreg, wedi ymrwymo i ganlyniad 'dim bargen', fel posibilrwydd o leiaf. Oherwydd mae'r ochr arall yn ei weld fel rhywbeth sydd â fawr iawn o hygrededd yn perthyn iddo o ystyried y niwed y byddai'n ei achosi i'r rhai sy'n ei argymell.  

Mae perygl o achosi dirwasgiad gyda 'dim bargen', a dirwasgiad difrifol o bosibl hyd yn oed. Yr hyn sy'n sicr yn wir yw y byddai unrhyw ddirwasgiad, mae'n debyg, yn taro Cymru galetaf. Ni yw'r rhan fwyaf agored o economi Prydain. Mae llawer o ddadansoddwyr yn rhagweld y bydd y bunt yn disgyn i lefel y ddoler. Os clywodd unrhyw un newyddion ariannol Radio 4 y bore yma, nid oedd yn ffordd braf o ddechrau eich diwrnod. Byddai honno'n lefel nas gwelwyd ers y dirwasgiad ar ddechrau'r 1980au. Byddai'n cael effaith fawr ar lefelau incwm effeithiol yn y wlad hon gan fod cymaint o'r economi fyd-eang yn cael ei chyfrif mewn doleri. Byddem yn gweld ein cyfraddau cyflog yn gostwng yn eithaf sylweddol i bob pwrpas. Fel y dywedodd y Cadeirydd, mae'r sectorau cig oen, dur, modurol ac awyrenegol yn wynebu heriau penodol, ac rwy'n cymeradwyo'r gwaith a wnaethpwyd yn y meysydd hyn yn arbennig ac ymateb Llywodraeth Cymru wrth geisio paratoi cymaint ag y gall i leddfu'r effaith yn y meysydd hynny.  

Ac yn y byd ar ôl Brexit, bydd angen diwygio strwythurau rhynglywodraethol y DU, diwygio sy'n cryfhau'r undeb ac sy'n caniatáu i fframweithiau cyffredin weithio'n effeithiol. Unwaith eto, rwy'n canmol Llywodraeth Cymru am ei hymagwedd gytbwys. Mae wedi nodi'r meysydd lle mae'n ystyried bod Llywodraeth y DU wedi bod yn adeiladol iawn, ac mae hefyd, yn anochel, wedi tynnu ein sylw at feysydd y mae'n eu hystyried yn ddiffygiol. Ond rwy'n credu bod yna lefel o ewyllys da gwirioneddol ar y ddwy ochr—Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru—o ran llywio drwy'r cyfnod hwn a sicrhau bod gennym strwythurau cadarn ar gyfer y dyfodol.  

Ond rwy'n credu y gallai'r sefyllfa ganlynol, neu'r amgylchiadau a allai ddod i'r amlwg yn ystod y tri mis nesaf, fod yn arbennig o niweidiol i'r undeb ac i Gymru. Mae angen i ni fod yn ymwybodol y bydd y tri mis nesaf yn gwbl wahanol i unrhyw gyfnod arall o heddwch yn ein hanes gwleidyddol dros y 100 mlynedd diwethaf. A bod rhaid i ni sylweddoli—. Nid yw hon yn sefyllfa arferol; mae wedi cymryd tair blynedd i gyrraedd y cam hwn, ond gallai'r hyn sy'n digwydd nesaf ddigwydd yn gyflym a gall fod yn ddramatig iawn.

Credaf y dylem ddiystyru Brexit heb gytundeb yn awr a gwneud hynny'n glir ar draws y Siambr. Sut y mae wedi dod yn sefyllfa ddiofyn y gallem oddef Brexit heb gytuneb? Pwy yn y byd a bleidleisiodd dros hynny? Faint ohonom a glywodd "Brexit 'dim bargen'" yn ymgyrch y refferendwm? Dim gair, a digon o dystiolaeth ymysg y rhai a argymhellai ein bod yn dirwyn ein perthynas â'r UE i ben nad dyna'r ffordd y byddai'r ysgariad yn cael ei drefnu.

Gohirio'r Senedd—wel, mae gennym gymeriad poblogaidd, neu gymeriad sy'n cael ei ystyried yn boblogaidd gan lawer o leiaf, a chyfeirir ato fel yr aelod o'r ddeunawfed ganrif. Wel, mae'n ymddangos i mi y byddai gohirio'r Senedd yn ddull o weithredu o'r ail ganrif ar bymtheg. Dull Siarl I o ymdrin â'r Senedd. Ond—