Part of the debate – Senedd Cymru am 3:17 pm ar 17 Gorffennaf 2019.
Diolch, Lywydd. Rwyf wedi cyflwyno'r datganiad hwn heddiw er mwyn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Cynulliad am ein blaenoriaethau ar gyfer Brexit dros y misoedd sydd ar ôl o 2019, a gobeithio y byddwn yn tynnu rhywfaint o'r wleidyddiaeth allan o hyn hefyd. Efallai y bydd yr Aelodau wedi clywed hyn yn cael ei ddweud sawl gwaith o'r blaen ar adegau gwahanol yn ystod proses Brexit, ond serch hynny rydym yn dechrau ar gyfnod tyngedfennol rhwng yn awr a 31 Hydref eleni. Bydd y penderfyniadau a wneir dros y misoedd nesaf yn arwain at ganlyniadau pellgyrhaeddol a fydd yn dylanwadu ar ein gwleidyddiaeth am sawl blwyddyn i ddod, ac er y bydd llawer o'r penderfyniadau hyn yn digwydd yn San Steffan, mae nifer o feysydd o hyd lle y byddwn ni fel pwyllgor yn canolbwyntio ein hymdrechion ar ran Cymru.
Ddoe, clywsom ddatganiad eto gan y Gweinidog Brexit, ac rwy'n gwerthfawrogi'r diweddariadau parhaus rydym yn eu cael gan y Gweinidog. Ond fel y clywsom ddoe, roedd pethau'n ddisymud iawn yn San Steffan gan nad oes llawer yn digwydd yno. Lywydd, yn fy natganiad heddiw, hoffwn ganolbwyntio fy sylwadau ar dri maes blaenoriaeth sydd, yn ein barn ni, yn bwysig i Gymru: paratoi ar gyfer Brexit, yn enwedig o ran y goblygiadau i'n heconomi; y risg i ddatganoli a dyfodol undeb y Deyrnas Unedig o ganlyniad i'r hyn a allai ddod; ac effaith Brexit ar wladolion yr UE a'r Ardal Economaidd Ewropeaidd sy'n byw yng Nghymru.
Yn ystod y ddwy flynedd a hanner ddiwethaf, rydym wedi edrych yn rheolaidd ar barodrwydd sectorau allweddol er mwyn tynnu sylw at y materion sy'n arbennig o bwysig i Gymru. Rydym bob amser wedi canolbwyntio ar y materion sy'n berthnasol i Gymru, ac mae'n bwysig fod yr Aelodau yn atgoffa eu hunain o hynny. Mae hyn wedi cynnwys edrych ar oblygiadau Brexit i borthladdoedd Cymru; edrych ar sut y mae gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru yn paratoi; ac archwilio rhai o'r goblygiadau ar gyfer sectorau allweddol o'r economi. Er bod llawer o'r gwaith hwn wedi'i wneud, mae'n rhaid nodi na ellir ystyried ein gwaith yn y maes hwn, yn enwedig mewn perthynas â gadael heb gytundeb, yn rhestr gynhwysfawr o'r risgiau a'r manteision posibl. Yn fwyaf arbennig, mae'n dal i fod yn wir y gallai goblygiadau gadael yr UE heb gytundeb amlygu eu hunain mewn ffyrdd niweidiol na ellir eu rhagweld.