1. Dadl: Brexit ac Addoedi Senedd y DU

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:04 pm ar 5 Medi 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru 3:04, 5 Medi 2019

(Cyfieithwyd)

Maent wedi amlinellu y bydd gadael heb fynediad rhwydd, di-dariff i'r farchnad sengl yn gadael ein hincwm ffermydd da byw mewn ardaloedd llai ffafriol—ac mae hynny'n golygu Cymru, i raddau helaeth, wrth gwrs, sydd wedi cael ei tharo'n arbennig o galed—yn disgyn i ffigurau negyddol yn y senario waethaf.

A buaswn yn gofyn i'r Prif Weinidog roi sicrwydd i ni yn ei ymateb i'r ddadl hon, os cawn Brexit heb gytundeb, y gwnaiff ei Lywodraeth gefnu ar gynigion 'Ffermio Cynaliadwy a'n Tir'. Rwy'n credu y byddai'n ffôl i'r Llywodraeth beidio ag aros i weld beth fydd canlyniad Brexit cyn bwrw ymlaen ag unrhyw gynigion. Fe'm calonogwyd gan awgrym y Gweinidog y byddai ganddi feddwl agored am hynny yn Sioe Dinbych a Fflint eleni, a hoffwn glywed sicrwydd tebyg gan y Prif Weinidog y prynhawn yma.

Nawr, ar lefel amgylcheddol hefyd, wrth gwrs, rydym eisoes wedi ailadrodd rhai o'r pryderon amgylcheddol mewn dadleuon blaenorol, yn enwedig ynglŷn â'r goblygiadau ar gyfer llywodraethu amgylcheddol. Os byddwn yn gadael yr UE heb gytundeb, ni fydd unrhyw gorff gwarchod yr amgylchedd i ddwyn Llywodraeth Cymru ac eraill i gyfrif, wrth gwrs. Ac i'r bobl sy'n dweud wrthym, 'Beth y mae'r UE erioed wedi'i wneud i ni?', wel, fel mae'n digwydd, yr UE sy'n rheoleiddio ansawdd y dŵr rydym yn ei yfed, yr aer rydym yn ei anadlu a'r bwyd rydym yn ei fwyta. Felly, buaswn yn dadlau ei fod yn eithaf sylweddol. Ond wrth gwrs, os collwn yr atebolrwydd hwnnw a'r gallu i ddod â materion ger bron awdurdod uwch, nid yn unig y bydd natur yn dioddef, wrth gwrs, ond bydd ein hiechyd ein hunain yn dioddef yn y pen draw.

Rwy'n poeni am y goblygiadau i Gaergybi yn fy rhanbarth, wrth gwrs—yr ail borthladd fferi mwyaf yn y Deyrnas Unedig. Rwy'n poeni am gwmnïau fel Airbus—menter draws-Ewropeaidd, wrth gwrs, sef y cyflogwr uniongyrchol mwyaf yng ngogledd Cymru, a gallwch ddyblu hynny os ystyriwch y gadwyn gyflenwi helaeth sydd ganddo hefyd.

Oes, mae gan yr UE ddiffygion, ac mae angen ei ddiwygio, ond dywedaf wrthych fod gwladwriaeth y DU wedi methu a'i bod y tu hwnt i ddiwygio. Mae'n cael ei rhedeg gan fechgyn ysgolion bonedd gydag ymdeimlad o hawl ac uwchraddoldeb nad ydynt yn poeni affliw o ddim am ein cymunedau gwledig yng Nghymru, ein canol trefi sy'n ei chael hi'n anodd. Maent yn fwy cyfarwydd â Rifiera Ffrainc na chyrchfannau glan môr gogledd Cymru. Eto i gyd, byddent yn gadael i'r cymunedau hyn bydru a dadfeilio yn eu hawydd ideolegol i greu Prydain fach—Prydain fach yn rhydd o hawliau gweithwyr, Prydain fach yn rhydd o fesurau diogelwch amgylcheddol, Prydain fach sy'n rhydd i werthu'r GIG i'r sawl sy'n cynnig fwyaf amdano. Nid yw San Steffan yn gweithio i Gymru, ac mae'n bryd i Gymru gymryd cyfrifoldeb am ei thynged ei hun.