Part of the debate – Senedd Cymru am 7:25 pm ar 17 Medi 2019.
Wel, rwyf i'n cefnogi'r Bil hwn yn llawn ac yn frwd, Dirprwy Lywydd. Rwy'n credu ei bod hi'n hen bryd rhoi terfyn ar yr amddiffyniad o gosb resymol a darparu mwy o eglurder drwy sicrhau bod plant yn gydradd ag oedolion. Ac mae'n hen bryd hefyd o ran bod yn gyson â'n rhwymedigaethau rhyngwladol o dan Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn ac mae'n hen bryd rhoi mwy o amddiffyniad i'n plant a sicrhau bod eu hurddas, mewn gwirionedd, yn cael ei pharchu a'i gwerthfawrogi'n briodol.
Siawns na fyddwn i ar fy mhen fy hun, Dirprwy Lywydd, yn gweld adleisiau o ddadleuon blaenorol yn y ddadl yr ydym wedi'i chlywed heddiw. Rwy'n cofio'n dda pan es i i'r ysgol—a siawns bod Aelodau eraill yn bresennol yn y Siambr hon heddiw a gafodd brofiadau tebyg—roedd y gansen, roedd y pren mesur, roedd y daps, roedd offer eraill i daro plant gyda nhw, a phan gafwyd cynnig i ddiddymu cosb gorfforol mewn ysgolion, cafwyd protest a gwnaeth llawer o wleidyddion y pwyntiau rwy'n credu ein bod ni wedi'u clywed heddiw, y byddai hyn yn tanseilio disgyblaeth, y byddai'n wrthgynhyrchiol, nad oedd yn angenrheidiol, y dylai fod yn fater i'r ysgolion ac, yn wir, barn y cyhoedd i benderfynu beth oedd yn digwydd yn ein hysgolion. Nawr, diolch byth ddywedwn i, mae ein hysgolion yn lleoedd gwahanol iawn i'r ffordd yr oedden nhw bryd hynny, a byddwn i'n dweud y bu'n newid er gwell o lawer. Cyflawnir disgyblaeth erbyn hyn mewn ffyrdd llawer mwy cadarnhaol.
Ac mae ysgolion, yn wir, heddiw yn ceisio meithrin parch yn eu disgyblion tuag at blant eraill a phobl yn gyffredinol. Dywedir wrthyn nhw am fod â dwylo caredig, i beidio â defnyddio grym corfforol i geisio cael plant eraill i wneud yr hyn y maen nhw eisiau iddyn nhw ei wneud. Maen nhw'n cael eu dysgu'n glir ac yn gyson iawn nad yw defnyddio grym corfforol yn iawn, nad yw bwlio yn iawn. Fel y dywedodd y Dirprwy Weinidog yn gynharach, mae'r syniad y gall person mawr daro person bach a bod hynny'n deg ac yn iawn yn neges bryderus iawn i'w rhoi i'n plant, yn fy marn i, pan ein bod yn ceisio mynd i'r afael â bwlio yn yr ysgol ac, yn wir, bwlio yn gyffredinol.
Mae'n rhaid i mi ddweud, yn fy marn i, os ydych chi'n caniatáu taro yn y cartref yn y ffordd a ganiateir ar hyn o bryd gydag amddiffyniad o gosb resymol, mae'n tanseilio'r negeseuon hynny y mae ysgolion yn ceisio eu cymell yn ein disgyblion. Ac rwy'n credu bod y negeseuon hynny y maen nhw'n eu hanfon drwy addysg heddiw yn bwysig iawn yn wir o ran y ffordd y mae ein cymdeithas yn gyffredinol a'r amddiffyniad a ddaw yn sgil hynny, nid yn unig i blant mewn ysgolion heddiw, ond pan fyddan nhw'n tyfu'n oedolion, yr amddiffyniad y bydd yr oedolion hynny'n ei fwynhau hefyd, oherwydd bydd plant yn ystyried grym corfforol mewn ffordd wahanol iawn.
Felly, i mi, mae'n fesur blaengar iawn. Byddai'n sicrhau mwy o gysondeb â'n rhwymedigaethau hawliau dynol, y ffordd y mae ein hysgolion yn datblygu eu haddysg a'u dulliau addysgu.