Part of the debate – Senedd Cymru am 4:49 pm ar 17 Medi 2019.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Pan gafodd y Cynulliad ei ad-alw bythefnos yn ôl, soniodd y Prif Weinidog am y camau gwarthus roedd Prif Weinidog y Deyrnas Gyfunol wedi'u cymryd i fygu llais y Senedd ar adeg o argyfwng i'r wlad. Ar ddiwedd y ddadl honno, fe anfonon ni neges glir i Lywodraeth y Deyrnas Unedig na fyddem ni'n sefyll o'r neilltu tra bo penderfyniadau'n cael eu gwneud sy'n bygwth ein democratiaeth ni.
Pan gafodd y Senedd ei hatal yr wythnos diwethaf, roedd 52 diwrnod i fynd tan y diwrnod ymadael. Erbyn i'r Aelodau ddychwelyd ar ôl cael eu gorfodi o'r Senedd, dim ond 17 diwrnod fydd ar ôl. Am ddwy ran o dair o'r 52 diwrnod gwerthfawr hynny, mae'r Senedd wedi bod ar gau.
Nid oes pwynt ceisio dadlau bod cyfnod o doriad ar gyfer cynadleddau'r pleidiau wedi'i gynnwys yn yr amserlen yn barod. Penderfyniad i'r Senedd ei wneud oedd hwnnw, ac mae'n fwy na thebyg y byddai Tŷ'r Cyffredin wedi pleidleisio i'w ganslo neu ei gwtogi.
Felly, rwy'n croesawu penderfyniad Llys y Sesiwn, sydd, mewn gwirionedd, yn llys uwch na'r Uchel Lys yn Llundain, er gwaethaf sylwadau rhai Aelodau Seneddol Ceidwadol, a ddyfarnodd fod y camau a gymerwyd i atal y Senedd yn anghyfreithlon. Rŷm ni'n aros nawr, wrth gwrs, am y dyfarniad terfynol gan y Goruchaf Lys.
Yn ystod yr amser gwerthfawr hwnnw pan gyfarfu'r Senedd ar ôl toriad yr haf, fe welwyd Aelodau Seneddol o sawl plaid, gan gynnwys rhai Aelodau o feinciau'r Llywodraeth a oedd yn barod i roi buddiannau'r wlad o flaen buddiannau'r Blaid Geidwadol, yn dod ynghyd i gyflwyno deddfwriaeth a oedd wedi'i chynllunio i'n hatal rhag ymadael heb gytundeb ar 31 Hydref.