Part of the debate – Senedd Cymru am 3:49 pm ar 24 Medi 2019.
Rwy'n cytuno'n llwyr â dadansoddiad Mike Hedges yn hyn o beth. Yn bendant mae angen inni sicrhau bod cynghorau yn adeiladu unwaith eto ar raddfa fawr ac yn gyflym. Rydym wedi bod yn glir iawn am hynny. Rydym wedi bod yn gweithio'n galed iawn gyda'r cynghorau ledled Cymru i newid y rheolau, gan fod y cap wedi cael ei godi erbyn hyn ar y cyfrifon refeniw tai, gydag awdurdodau sy'n dal stoc dai a rhai nad ydyn nhw'n dal stoc dai, i sicrhau eu bod nhw i gyd yn defnyddio eu benthyciadau yn ddigonol i gyrraedd y cyflymdra a'r raddfa y sonia ef amdanyn nhw.
Cefais i fy magu yn un o'r tai dur, fel y mae ef yn gwybod. Ni allai fy mam-gu gredu ei bod hi'n cael byw mewn tŷ gyda chegin wedi'i gosod ac ystafell ymolchi fawr a braf a digon o le a chypyrddau i roi pethau ynddyn nhw ac ati. Ac er na wnaeth y cladin sefyll prawf amser, mae'r tai yno o hyd, maen nhw newydd gael eu hailorchuddio â deunyddiau mwy modern. Mae angen inni allu gwneud yr un peth. Ond, mae angen inni hefyd gael y mathau o gyfleoedd am dai cymysg a fodolai bryd hynny. Roeddem yn adeiladu digon o dai cymdeithasol ac roedd modd i bobl a oedd yn awyddus i gael tŷ cymdeithasol gael hynny. Ac felly roedd pobl o bob cefndir yn byw gyda'i gilydd fel cymuned wirioneddol ar yr ystâd y cefais i fy magu ynddi. Dyna'r hyn yr ydym ni'n dyheu am ei gael eto. Gwyddom y gallwn ni eu helpu nhw i gael y dyhead hwnnw'n ôl drwy gyfrwng deiliadaeth gymysg.
Ni allwn gytuno mwy gydag ef ynghylch tai cydweithredol a chwmnïau cydfuddiannol. Mae yna nifer o fodelau ar gael ac rydym ni'n ystyried yn fanwl iawn sut y gallwn ni gefnogi datblygiad y rhain drwy ddefnyddio'r grantiau a'r benthyciadau amrywiol sydd ar gael gennym. Nid wyf yn credu ei bod hi'n ormod i'w gyfaddef, Llywydd dros dro, y bu'n rhaid i mi gael gwers mewn cyfalaf trafodion ariannol a'r defnydd ohono gan gyfarwyddwr Trysorlys Cymru, gyda chymorth Rebecca, er mwyn deall yr holl fecanweithiau ariannu amrywiol sydd gennym ni ar gyfer cynhyrchu'r mathau o fodelau cydweithredol y mae ef yn sôn amdanyn nhw. Felly, rwy'n cytuno'n llwyr â hynny.
Y peth olaf yr hoffwn ei ddweud yw hyn. Rwy'n gwybod nad oedd ef yn gallu bod yn bresennol, ond roeddwn i'n bresennol ddydd Gwener diwethaf mewn datblygiad newydd sydd gan Gyngor Abertawe yn ei etholaeth ef—roedd y ddau ohonom ni yno pan dorrwyd y dywarchen am y tro cyntaf—ac mae'n gwbl anhygoel. Mae yna ddau bwll nofio o faint Olympaidd wedi cael eu claddu yn y ddaear i grynhoi dŵr sy'n llifo drosodd pan fydd glaw trwm, fel bod modd mynd i'r afael â llygredd mewn draeniau sydd wedi eu gorlwytho. Mae yno bympiau sy'n codi gwres o'r ddaear sydd wedi'u drilio'n fertigol. Mae hwn yn safle rhyfeddol—cwbl anhygoel—ac rydym yn gwybod y bydd y trigolion yn hapus iawn yno, a dyna un o'r pethau mawr eraill. Felly, rwyf i'n cytuno'n llwyr â'r holl bwyntiau a wnaed ganddo.